Ünlü olma çağı

Her yerde, herkes, her zaman ondan bahsediyor. (İnanılmaz!) Ne yapmalı, ne etmeli onunla ilgili bir şey yapmalı. (Kesinlikle!) Video paylaşım sitesi olarak yola çıkan YouTube, bugün kendi ünlülerini yaratan bir fenomene dönüştü. (Şüphesiz!) 2000’li yılların başında başlayan bu çağda neler oluyor? (Reklamı atla>)

Ünlü olma çağı

Yazı: Baran Alışkan

Yıllar önce sihirli bir kutu hayatımıza büyük bir neşeyle katıldı. Televizyon, evlerimizin baş köşesine kurulduğunda yıllarca sürecek olan mutlak hakimiyeti de başlamıştı. Filmleri, dizileri ve eğlence programlarıyla şüphesiz en önemli teknolojik cihazımız haline geldi. Yıllar yıllar sonra bir gün, hayatımıza sessizce birçok videoyu bünyesinde bulunduran bir dijital platform girdi. İşte o gün oyunun kurallarını değiştireceğini henüz bilmediğimiz YouTube ile ilk kez tanışıyorduk. Şimdi yeni sihirli kutumuz YouTube ve onun kazandırdığı yeni nesil izleme alışkanlıklarımızla yüzleşme zamanı.

Chad Hurley, Steve Chan ve Jawed Karim adlı üç arkadaş bir video paylaşım sitesi yokluğunu fark etmiş ve bunun için bir girişim gerçekleştirmeye karar vermiş. Tune in, Hook Up ismiyle yola çıkan bu video paylaşım sitesi girişimi 2005 yılının şubat ayında bildiğimiz ismine yani YouTube’a dönüştü. Kurucu ortaklarından Jawed Karim, bir hayvanat bahçesinde çekilmiş 18 saniyelik ‘Me at the zoo’ videosunu sitenin ilk içeriği olarak yükleyerek site tarihindeki yerini almış oldu. Karim, acaba bu videoyu yüklerken bir gün yüklenen içeriklerin bu kadar değişeceğini öngörebilmiş miydi? Google ise esaslı bir öngörüyle YouTube’un gelecekte bir yıldız gibi parlayacağını anlamış olmalı ki büyük bir teklifle üç arkadaşın kapısını çalmıştı. 2015 yılının kasım ayında Google, 1.65 milyon dolar karşılığında geleceği şekillendirecek YouTube’u bünyesine kattı. Kısaca tarihine göz attıktan hemen sonra asıl konuya değinebiliriz… Bugün neler oluyor? YouTube, 2 milyara yakın kullanıcısıyla hayatımızın odak noktasında tüm ihtişamıyla parıldıyor!

Dünyanın dört bir yanından insanların yüklediği videolara hiçbir kısıtlama ya da izne gerek duymadan ulaşma özgürlüğü kulağa çok cazip geliyor, değil mi? Bu, yayın akışlarını büyük sermayelere sahip medya gruplarının belirlediği televizyonla büyüyen bir nesil için muazzam bir özgürlüktü. Ayrıca otomatik oynatma özelliğiyle ‘zap yapmak’ yerine bizim için bize özel hazırlanan (algoritmalar sayesinde) sıradaki videoyu zahmetsizce karşımıza çıkarması da cabası. Hatta artık en basit sorularımız bile önceden hazırlanmış bir video içerik sayesinde zahmetsizce yanıtını buluyor. Şimdi arama çubuğuna ‘Nasıl yapılır?’ yazın ve aklınıza gelen her şeyin nasıl yapıldığını görün. Denemesi bedava! Kullanıcılarının yüzde 70’inin bir sorunu çözmek için YouTube’u kullandığını da bir dip not olarak ekleyelim. Elbette bu video içeriklerin doğada kendiliğinden bulunmadığının farkındayız. Bir kamera, basitçe bir kurgu yeteneği (olmasa da olur) ve internet bağlantısına sahip bir cihazı olan herkes YouTube’a içerik yükleyebiliyor. İşlem bu kadar basit. Peki kim bu video içerik oluşturucuları?  Youtuber’lara merhaba deyin!

Ünlü olma çağı - Resim : 1

Modern dünyanın süper starı: YouTuber
Oxford Sözlüğü (Oxford English Dictionary), 2017 yılında sözlüğüne eklediği, video paylaşım sayfası YouTube’da sıklıkla paylaşım yapan kullanıcı olarak tanımlanan youtuber’ları artık hepimiz tanıyoruz. Çünkü onlar, modern dünyanın süper starları. Hem de onlara ulaşmak eski yıldızlara göre çok daha kolay. Kendi yaşamlarını paylaşan (sonra da onlara vlogger diyeceğiz), eğlenceli veya öğretici özgün içerikler oluşturarak izleyicilere sunan youtuber’ların her biri yeni medya kavramının yapı taşları oldu. Bir süre sonra onları izlemeye ve örnek almaya başladık. İngiliz The Sun gazetesinde yer alan bir araştırmaya göre, 6-17 yaş arası çocukların yüzde 75’i büyüyünce youtuber olmak istiyormuş. Yani gerçekten de onları örnek alıyoruz… Şöyle bir bakınca Youtube yalnızca izleme alışkanlıklarımızı değil; ‘Büyüyünce ne olmak istiyorsun?’ sorusuna verilen yanıtları da değiştirmeyi başarmış.

İdeal makyajı veya doğru alışverişi nasıl yapacağımızı onlardan öğrendik. Yeni bir oyun almadan önce nasıl oynandığını onlardan gördük. Bir başka örnek, 30 dakika boyunca gülmeden durabilecekler mi ya da yeni çıkan hit şarkılara verdikleri tepkileri de heyecanla izledik. Tepkiler, meydan okumalar ve kışkırtmalar tüm dünyada en çok takip edilenler ve izleyici çeken akımlar olarak kendisine yer buluyor. Tüm bunlardan sonra ne oldu? Youtuber’lar git gide artan popülaritelerini başka iş kollarında değerlendirmeye karar verdi. Hit şarkılar yaparak yılların sanatçılarının izleme/dinlenme oranlarını ikiye hatta üçe katladılar (bkz. Reynmen-Derdim Olsun). Kendi markalarını kurarak yeni iş kollarına sahip oldular (bkz. Danla Bilic). Dünyada yaşanan önemli gelişmeleri tüm ayrıntılarına kadar inceleyerek tek nefeste anlattılar ve dijital bilgeler oldular (bkz. Barış Özcan). En sonunda influencer yani toplumu etkileyen ve insanların düşünce ve davranışlarını şekillendirme gücüne sahip kişilere dönüştüler. Elbette hepimize göre ilgi alanı, hepimize uygun influencer ve hepimize yetecek kadar içerik var. Omnicore’un sunduğu istatistiklere göre ise erkekler en çok futbol ve strateji videoları izlerken, kadınlar genellikle güzellik videolarına öncelik tanıyor. Fakat yine de en dikkat çekici istatistik, ‘millennial’ler yani Y kuşağının YouTube’u televizyona tercih ediyor olması...

Ünlü olma çağı - Resim : 2
Youtuber ve reklam yazarı
Volkan Öge


Türkiye’de YouTube’un ilk ünlülerinden biri olan youtuber ve reklam yazarı Volkan Öge, influencer ve youtuber’lık kavramını şöyle değerlendiriyor: “Influencer kavramının temelleri çok derinlerde kaldı aslında. Bugünün büyük birçok fenomeni yıllar evvel damla damla takipçilerini biriktirmeye başlamıştı. Onlar zamanla biriken ve kişiselleştirilmiş şöhretler. Her gün takipçilerinden gelen yorumları okuyorlar ve kendilerini takipçilerinin yönlendirmesi ile geliştiriyorlar. Bu sayede sevenlerine daha da ait oluyorlar. Bu aitlik hissi de bahsi geçen harekete geçirme gücünün temelini oluşturuyor. Tabii bu etkileşimin çalışması için gelenekselde pek de ihtiyaç duyulmayan samimiyet gibi bir parametreye de ihtiyaç var. İzleyici gelenekselde her şeyin yalan olmasını kanıksamıştır, çok sorgulamaz.” O halde ilk kuralın samimiyet olduğunu bir kenara not ediyoruz.

YouTube ünlüleri, bu denli hayatımıza girmişken hayatımızın içinde uzun süredir yer alan bir yıldızdan bahsetmemek olmaz. Justin Bieber, YouTube sayesinde hayatımıza girmiş küresel bir yıldız. Bieber’ın annesi Pattie Mallate, oğlunun Chris Brown’ın With You şarkısını söylediği performansını siteye yükledi ve yetenek avcısı menajer Scooter Braun’un radarına takılmasını sağladı. Böylece Bieber, yıllar boyu çıkacağı şöhret basamaklarında ilk adımı atmış oldu. Bugün ise kimsenin bir yetenek avcısına ihtiyacı yok. Tüm kullanıcılarına adil söz hakkı tanıyan YouTube sayesinde yetenek; bol beğeni, hayal dahi edilemeyecek izlenme sayıları ve milyonlarca abone ile ödüllendiriliyor.
Ünlü olma çağı - Resim : 3
Bir video ile değişen hayat
Madalyonun diğer yüzünde ise çok sevdiğimiz makyaj videolarının ilk örneğini sunan Michalle Phan var. Phan, kozmetik sektöründe iş bulamayan bir sanat okulu öğrencisiyken YouTube’a bir makyaj videosu yükleyerek kendi hayatını değiştirmeyi başarmış. Olağanüstü başarısını, kendi yarattığı makyaj videosu konseptine borçlu olarak, kendi markasını kurarak sürdürdü. Fakat bir gün, içinde bulunduğu kaotik ortamdan uzaklaşmak istedi. Kendi yarattığı dünyada kendisine yabancılaştı. Estetik müdahaleler, fotoğraf hileleri ve doğru filtrelerle her gün daha da başka birine dönüşmeye başladı. Elbette kolay ulaşılabilir olmanın dezavantajı olarak toplumun acımasız eleştirilerinin de hedefi oldu. En nihayetinde buna dayanamayarak daha fazla çevrimiçi olmama kararı aldı. Phan, en son 2016 Temmuz’da yayınladığı videodan sonra uzun bir süre sessizliğini korudu. Ardından Haziran 2017’de neden bu kararı aldığını anlattığı bir video ile hayranlarına haklı sebeplerini açıkladı. ‘Why I Left’ başlıklı duygusal videoda en çok dikkat çeken cümle ise şöyle: Kendime biraz zaman satın aldım. Kendimi kaybetmeden önce kendimi bulabilmem için.” Phan, İsviçre’de doğayla iç içe ve çevrim dışı olmanın keyfini çıkarıyor. Yani bu mecrada başarılı olmanın garantisi olmadığı gibi şöhretin mutlak mutluluk garantisi vermediğini de belirtmekte fayda var.

Şimdilerde ‘yeni medya’ olarak tanımladığımız kavramın yapı taşlarından biri olan YouTube, izleme alışkanlıklarımızı da ilk günden bu yana fazlasıyla değiştirdi. Volkan Öge, 2006 yılında Batesmotelpro adlı YouTube kanalı ile başlayan macerasını 2013 yılında ortaklarıyla video içerik ajansına dönüştürmüş. Ayrıca kısa süre önce, kurucu ortağı ve kreatif direktörlüğünü üstlenerek hayata geçirdiği yeni medya ajansıyla, kavramı yorumlayabilecek en doğru isimlerden biri. Öge, hem kamera arkasında hem de önünde biri olarak yeni medya kavramıyla birlikte izleme alışkanlıklarımızın topluluk olarak gerçekleştirilen bir ritüelden kişisel bir deneyime doğru dönüştüğünü düşünüyor. Yeni medyanın kullanıcıların inisiyatifi ve tercih özgürlüğünün öncelikli olduğu bir düzeni sağladığını da ekliyor. Ayrıca zaman ve mekandan bağımsız şekilde tüketilebilen ve yalnızca kendi istediklerini izleyebilecekleri bir alan olduğunu söylüyor. Yani yeni medyanın başrolünde biz varız.

Kabul edelim, en başında YouTube bizim için bir eğlence platformuydu. Sonrasında ortaya çıkan kendine has ünlülerine de hayli mesafeli yaklaşmıştık. Hatta bu yazıya başlarken okuduğunuz Ressam Andy Warhol’un şöhret konulu kehanetinin gerçekleştiğine şahitlik etmek de ilginç bir deneyimdi. Fakat en sonunda beyaz bayrağı sallayarak onlardan öğreneceklerimiz olduğunu kabullendik. Gerçekten ideal makyajı, doğru alışverişi, ev dekorasyonunu veya sanat-tasarım alanındaki yenilikleri bir çırpıda öğrenmek fazlasıyla işimize geldi. Onlar bugünün yıldızları ve burası onların sahnesi. Bize de bu platformun keyfini çıkartmak düşüyor. Peki, siz sahneye çıkmayı hiç düşünmediniz mi? Denemekten zarar gelmez! Bu arada, Elele Dergisi’nin YouTube kanalına abone olmayı ve videolarımızı beğenmeyi de sakın unutmayın!

Ünlü olma çağı - Resim : 4

En çok aboneye sahip 5 youtube kanalı*
Dünya

• PewDiePie 99.3 milyon abone/23.9 milyar izlenme
• Dude Perfect 44.7 milyon abone/8.6 milyar izlenme
• Badabun 41.8 milyon abone/13.7 milyar izlenme
• HolaSoyGerman 39.6 milyon abone/4 milyar izlenme
• Whinderssonnunes 36.6 milyon abone/3 milyar izlenme

Türkiye
• Enes Batur 11 milyon abone/5.1 milyar izlenme
• Orkun Işıtmak 6.8 milyon abone/1.6 milyar izlenme
• Kafalar 5.9 milyon abone/1.1 milyar izlenme
• Oyuncak Avı 5.4 milyon abone/4.2 milyar izlenme
• Oyuncakoynuyorum 5.4 milyon abone/3 milyar izlenme
(*socialblade verilerine göre)

“Bir gün herkes 15 dakikalığına ünlü olacak.”
Andy Warhol