Hangi yaşta hangi check-up?
Yaşınız ilerledikçe hastalıklardan daha çok korksanız da bu risk doğduğunuz günden itibaren hücre yıpranmasının başlaması ile birlikte artmaya başlıyor. Bu durumun farkında olup yaş grubuna uygun check-up programlarına katılmak gelecekteki sağlıklı ve mutlu günlerin garantisi olabiliyor.
Tiroit Fonksiyon Testi
*Tiroit hormonu seviyelerinin tespiti
Viral Testler
*Kanda Hepatit B, Hepatit C ve HIV virüslerinin taranması (Hepatit B aşısı olmadıysanız aşıya yönlendiriliyorsunuz.)
*Kadınlarda rahim ağzı kanserinde risk faktörü oluşturan HPV virüsünün taranması (Gerekiyorsa HPV aşısına yönlendiriliyorsunuz.)
Radyolojik Tarama
*Akciğer grafisi (Akciğerin havalanma kalitesi, kitle olup olmadığı, kalbin büyüklüğü, göğüs kafesinin ve omurganın kemik yapısının değerlendirilmesi)
*Tüm batın ultrasonu (Karaciğer, safrakesesi, böbrekler, rahim ve yumurtalıklar, pankreas, safrakesesi ve dalağın değerlendirilmesi)
*Kadınlarda meme ultrasonu (Kist ve tümör taraması)
*Elektrokardiyografi (Kalp atımının incelenmesi ve kalp krizi riskinin saptanması)
*Eğer chek-up sonuçlarınız sorunsuz ise o zaman 40 yaşına kadar iki yılda bir chek-up yaptırmaya devam etmelisiniz.
Sonuçlarınız Olumsuzsa
Eğer check-up kapsamında değerlendirilen test sonuçlarında ya da görüntülerde bir veya daha fazla hastalığın varlığından şüpheleniliyorsa check-up’ı yöneten dahiliye uzmanınız ya da aile hekiminiz sizi ilgili branşlara yönlendiriyor.
Sonuçlarınız Sınırdaysa
Check-up kapsamında yapılan testlerden bir ya da daha fazlasında değerleriniz sınırda çıkıyorsa testte bir sonraki aşamaya geçilmesi gerekiyor. Örneğin kan şekeri değeriniz sınırda ise şeker yükleme testi yapılıyor. Kolesterol testi sonuçlarınız ara değerlerde ise alt grup kolesterollere bakılıyor ve doktorunuz daha sık kontrole gelmenizi isteyebiliyor. Sınırdaki rakamlar değerlendirilirken aile hikayeniz, genetik yapınız ve yaşam şekliniz analiz edilerek, muayene bulguları ve test sonuçları ile eşleştiriliyor.
Sonuçlarınız iyiyse
Harika! Şimdilik endişelenmenizi gerektiren hiçbir sorun yok. Ancak check-up kapsamındaki testlerin çok sağlıklı insan ile hastalık potansiyeli olan hasta arasındaki farkı göstermediğini, hastalık potansiyelinin saptanması için daha ileri testlere ihtiyacınız olduğunu unutmayın. Bu nedenle yaş grubunuza göre uygun aralıklarla check-up yaptırmaya devam edin.
Yazı:Yaprak Çetinkaya
Check-up konusunda bilinmesi gerekenleri anlatan Memorial Şişli Hastanesi’nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Osman Nuri İnceöz, hastalıkların genellikle 40 yaşından sonra görülmeye başlamasının, check-up uygulamalarının bu yaştan sonra yapılması anlamına gelmeyeceğini belirterek, “Check-up sağlıklı insanlara yönelik genel bir bakıştır. Her insan doğduğu günden itibaren yaşına, genetik yapısına ve yaşam tarzına uygun bir check-up programına, yine bu özelliklerinin gerektirdiği aralıklarla katılmalıdır” diyor.
Yaşlara göre Check-up
20’li Yaşlar
Ailenizde herhangi bir hastalık öyküsü yoksa;
*Kan şekeri
*Karaciğer fonksiyon testi (Organdaki yağlanmaya yönelik inceleme )
*Böbrek fonksiyon testi (Böbreklerin filtre görevine yönelik inceleme)
*Kandaki kolesterol, kan yağları (Kalp damar hastalıkları riskine yönelik inceleme)
İdrar Tahlili
*Üriner sistem incelemesi
Gaitada Gizli Kan
*Gastroentestinal sistemde kanama araştırılması
40’lı Yaşlar
20’li yaşlara ek olarak yaptırılması gerekenler!
40 yaşından itibaren herkesin sağlıklı-sağlıksız, risk grubunda ya da değil, tüm riskleri taşıyormuş gibi yılda bir kez geniş kapsamlı check-up programlarına katılması öneriliyor.
*Kadınlarda menopoz açısından önem taşıyan hormon testleri
*Kardiyolojik yönden Efor Testi ve Kalp Ekosu (Kalp-damar, kalp kası ve kapak hastalıklarının araştırılması)
50’li yaşlar
20’li yaşlara ek olarak yaptırılması gerekenler
*Kadınlarda menopoz nedeniyle;
*Hormon testleri (Hormon destek tedavisi ihtiyacının belirlenmesi)
*Kemik yoğunluk ölçümü (Kemik erimesi riskinin belirlenmesi)
*Mamografi (Göğüste kist ve kitle oluşumunun araştırılması)
*Erkeklerde prostat muayenesi (Kanser riskinin belirlenmesi)
*Kanda tümör belirteçlerinin incelenmesi
*Hem erkek hem de kadında 50 yaşından sonra en az bir kez bağırsak kanseri riski açısından kolonoskopi, mide kanseri açısından gastroskopi.
*Tiroit hormonu seviyelerinin tespiti
Viral Testler
*Kanda Hepatit B, Hepatit C ve HIV virüslerinin taranması (Hepatit B aşısı olmadıysanız aşıya yönlendiriliyorsunuz.)
*Kadınlarda rahim ağzı kanserinde risk faktörü oluşturan HPV virüsünün taranması (Gerekiyorsa HPV aşısına yönlendiriliyorsunuz.)
Radyolojik Tarama
*Akciğer grafisi (Akciğerin havalanma kalitesi, kitle olup olmadığı, kalbin büyüklüğü, göğüs kafesinin ve omurganın kemik yapısının değerlendirilmesi)
*Tüm batın ultrasonu (Karaciğer, safrakesesi, böbrekler, rahim ve yumurtalıklar, pankreas, safrakesesi ve dalağın değerlendirilmesi)
*Kadınlarda meme ultrasonu (Kist ve tümör taraması)
*Elektrokardiyografi (Kalp atımının incelenmesi ve kalp krizi riskinin saptanması)
*Eğer chek-up sonuçlarınız sorunsuz ise o zaman 40 yaşına kadar iki yılda bir chek-up yaptırmaya devam etmelisiniz.
Sonuçlarınız Olumsuzsa
Eğer check-up kapsamında değerlendirilen test sonuçlarında ya da görüntülerde bir veya daha fazla hastalığın varlığından şüpheleniliyorsa check-up’ı yöneten dahiliye uzmanınız ya da aile hekiminiz sizi ilgili branşlara yönlendiriyor.
Sonuçlarınız Sınırdaysa
Check-up kapsamında yapılan testlerden bir ya da daha fazlasında değerleriniz sınırda çıkıyorsa testte bir sonraki aşamaya geçilmesi gerekiyor. Örneğin kan şekeri değeriniz sınırda ise şeker yükleme testi yapılıyor. Kolesterol testi sonuçlarınız ara değerlerde ise alt grup kolesterollere bakılıyor ve doktorunuz daha sık kontrole gelmenizi isteyebiliyor. Sınırdaki rakamlar değerlendirilirken aile hikayeniz, genetik yapınız ve yaşam şekliniz analiz edilerek, muayene bulguları ve test sonuçları ile eşleştiriliyor.
Sonuçlarınız iyiyse
Harika! Şimdilik endişelenmenizi gerektiren hiçbir sorun yok. Ancak check-up kapsamındaki testlerin çok sağlıklı insan ile hastalık potansiyeli olan hasta arasındaki farkı göstermediğini, hastalık potansiyelinin saptanması için daha ileri testlere ihtiyacınız olduğunu unutmayın. Bu nedenle yaş grubunuza göre uygun aralıklarla check-up yaptırmaya devam edin.
Check-up konusunda bilinmesi gerekenleri anlatan Memorial Şişli Hastanesi’nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Osman Nuri İnceöz, hastalıkların genellikle 40 yaşından sonra görülmeye başlamasının, check-up uygulamalarının bu yaştan sonra yapılması anlamına gelmeyeceğini belirterek, “Check-up sağlıklı insanlara yönelik genel bir bakıştır. Her insan doğduğu günden itibaren yaşına, genetik yapısına ve yaşam tarzına uygun bir check-up programına, yine bu özelliklerinin gerektirdiği aralıklarla katılmalıdır” diyor.
Yaşlara göre Check-up
20’li Yaşlar
Ailenizde herhangi bir hastalık öyküsü yoksa;
- Kan Tahlilleri
*Kan şekeri
*Karaciğer fonksiyon testi (Organdaki yağlanmaya yönelik inceleme )
*Böbrek fonksiyon testi (Böbreklerin filtre görevine yönelik inceleme)
*Kandaki kolesterol, kan yağları (Kalp damar hastalıkları riskine yönelik inceleme)
İdrar Tahlili
*Üriner sistem incelemesi
Gaitada Gizli Kan
*Gastroentestinal sistemde kanama araştırılması
40’lı Yaşlar
20’li yaşlara ek olarak yaptırılması gerekenler!
40 yaşından itibaren herkesin sağlıklı-sağlıksız, risk grubunda ya da değil, tüm riskleri taşıyormuş gibi yılda bir kez geniş kapsamlı check-up programlarına katılması öneriliyor.
*Kadınlarda menopoz açısından önem taşıyan hormon testleri
*Kardiyolojik yönden Efor Testi ve Kalp Ekosu (Kalp-damar, kalp kası ve kapak hastalıklarının araştırılması)
50’li yaşlar
20’li yaşlara ek olarak yaptırılması gerekenler
*Kadınlarda menopoz nedeniyle;
*Hormon testleri (Hormon destek tedavisi ihtiyacının belirlenmesi)
*Kemik yoğunluk ölçümü (Kemik erimesi riskinin belirlenmesi)
*Mamografi (Göğüste kist ve kitle oluşumunun araştırılması)
*Erkeklerde prostat muayenesi (Kanser riskinin belirlenmesi)
*Kanda tümör belirteçlerinin incelenmesi
*Hem erkek hem de kadında 50 yaşından sonra en az bir kez bağırsak kanseri riski açısından kolonoskopi, mide kanseri açısından gastroskopi.
