Ruhunuza da nefes aldırın

Yazı: Ayşegül Uyanık Örnekal

Bir bebek dünyaya geldiğinde ilk işi ağlamak oluyor. Oysa bu yaptığı akciğerlerini havayla doldurmaktan başka bir şey değil. Bu davranışa son nefesimizi verene dek devam ediyoruz. Bebeklikte içgüdüsel olarak doğru yapsak da zamanla nefes almamız değişiyor. Bunda alışkanlıklardan sağlık durumuna dek birçok faktör etkili oluyor. Ancak ciğerlerimizi hava ile doldururken yaptığımız her yanlış nefes alışımız, sağlığımızı olduğu kadar ruhumuzu da olumsuz etkiliyor. “Psikoloji eşittir nefes, nefes eşittir psikoloji” diyen Nefes Koçu Tutku Hodaman ile doğru nefesin sağlığımıza ve psikolojik durumumuza etkilerini konuştuk.

Doğru nefes denilince ne anlamamız gerekiyor? Bunun insan yaşamı için önemini anlatır mısınız?
Doğru nefes; solunumun en iyi şekilde kurgulanarak, oksijenin dokulara yeterli oranda ulaştırılmasını ifade ediyor. Kaburgalar arası kasların ve diyafram kasının birlikte kullanılmasıyla, ciğerlerin tamamının doldurularak oksijenin tüm hücrelere, yeteri kadar servis edilebilmesi şeklinde gerçekleşiyor. Yeterli düzeyde oksijenlenme de kan dolaşımını ve sinir sistemini düzenleyerek kişinin ruhsal, zihinsel, bedensel sağlığını dengede tutuyor. Bu farkındalıkla, fiziksel ve duygusal tepkilerimizde büyük etkisi olan sempatik ve parasempatik sistemleri dengelendiği için yaşamımızda karşılaşacağımız her duruma karşı dengede kalmamızı ve vereceğimiz kararlar için farkındalığımızı kaybetmeden doğru seçimler yapmamızı sağlıyor. Dolayısıyla, doğru nefesle yaşamımız daha akıcı, daha sağlıklı, daha kontrollü, sevgiyi ve huzuru hiç kaybetmediğimiz bir şekle dönüşüyor.

Bunun bizim için faydaları neler?
Doğru ve sağlıklı nefes almak, vücudun her bölgesiyle yakından ilgili. Kaslar, bağ dokular, kemikler, omurga, organlar, lenf ve enerji kanalları içinde nefesin hareket edebilmesi, akabilmesi gerekiyor. Bu sağlandığı zaman, nefesin iyileştirici ve yükseltici gücüyle tanışmak mümkün oluyor. Söz konusu güç, hastalıklara karşı önleyici olduğu gibi tansiyon kontrolü, panikatak, depresyon tedavisi ve stres yönetimi yapmayı da sağlıyor. Ayrıca kilo kontrolü ile daha genç bir cildin oluşmasına yardımcı olarak, kişinin öz yeterliliğini destekliyor.



Yanlış nefes almak insanı etkiliyor mu?
Düzgün ve yeterli nefes alamayan kişiler kendini sürekli yorgun hissediyor, sinirli ve verimsiz oluyor. Beraberinde uyku düzeninde sorun yaşıyorlar, bağışıklık sistemleri zayıflıyor ve lenf sistemleri yavaşlıyor. Bu kişilerin vücudu, oluşan toksik maddeleri dışarı atmakta zorlanıyor. Yetersiz oksijen almak nedeniyle beyine gerektiği kadar oksijen gitmemesi, olumsuz ve depresif duyguların yaşanmasına yol açıyor. Ayrıca öğrenme zorluğu, konsantrasyon ile odaklanma güçlüğü ve yüksek stres oluşturuyor. Doğru nefes almak, yetersiz solunum sorunlarını ortadan kaldırabileceği ve hayat kalitesiyle paralel olarak başarıyı da arttıracağı için büyük önem taşıyor.

Örnek vermek gerekirse, sürekli üst solunum yapmanın zararı var mı?
Bu şekilde solunum yapmak, vücutta sempatik sinir sistemini aktive ediyor. Sempatik sinir sistemi, irade dışında çalıştırılan otonom sinir sisteminin bir bölümünü oluşturuyor. Sürekli üst solunum yapıldığında, kişi korku ve endişe içinde “savaş ya da kaç” halinde yaşıyor. Bu sistem, yaşamda ayakta kalabilmek için önemli uyarılarda bulunarak, tedbirli olmayı sağlıyor. Ancak üst solunum alt solunumla yani parasempatik sinir sistemiyle birlikte dengelenmediği zaman kişi karmaşık hayatlar yaşıyor. Nefes tekniği çalışmalarının esası da bunu yani nefesi denetleyerek solunumun düzeltilmesini amaçlıyor. Solunum sistemi, büyük ölçüde kişinin iradesi dışında çalışmasına rağmen, nefesin kalitesi yükseltilebileceği için istemli kontrol rahatça başarılabiliyor. Nefes eğitimlerinin temel amacını da vücudu bu dengeye kavuşturmak oluşturuyor.

Kişi bu sayede hayatında neleri değiştirebiliyor?
Öncelikle, sinir sistemi doğru nefes alma alışkanlığı edinerek düzenlendiğinde, vücut hormonal dengeye kavuşacağı için duygu ve düşünce yönetimi daha rahat yapılabiliyor. Çünkü zihin ve nefes tam bir ilişki içinde. Kişinin düşüncelerini kontrol altına almak için nefesini disipline etmesi gerekiyor. Bu sayede insanlar hayat amacına uygun, yüksek farkındalıkla bakabilen, karşılaşacağı zorluklarda dengede kalmayı başarıp gelecek için özel, sosyal ve mesleki alanlarda doğru adımlar atan, sağlıklı, mutlu ve başarılı kişiler olarak kaliteli yaşam sürdürülebiliyor.

Psikolojik durumumuz üzerinde doğru nefes nasıl bir rol oynuyor?
Psikoloji eşittir nefes, nefes eşittir psikoloji! Stresli ve öfkeli anlar nefesi kontrol ederek düzeltilebileceği gibi, doğru olmayan nefeslerle kişi kendine korku, kaygı ve endişe de yaşatabiliyor. Bu nedenle doğru nefesi hayatımıza yerleştirmek büyük önem taşıyor. Yapılan doğru nefes teknikleriyle yeterli oksijenlenme sağlanabildiği için bedenin hareketi, düşünebilmesi, organlar, hormonlar kısacası tüm sistem sağlıklı çalışabiliyor. Kişi, günlük hayatta birçok olay ve duru karşısında nefesinin gereğinden fazla hızlandığının farkına varmayabiliyor. Oysa bu durumda korku ve endişe vücudun en uç noktalarına kadar gönderilebiliyor. Doğru nefes ritmine geçildiğinde ise duygu durumunda düzelme başlayarak, rahatlama hissediliyor. Dolayısıyla herkesin kendini sinirli, öfkeli ve stresli hissettiği zaman nefesini kontrol etmesini öneriyorum. Bu sayede yaşam dengelenebiliyor.



Bunları biliyor musunuz?
Nefes Koçu Tutku Hodaman, nefes tekniklerinin her birinin kendi içinde bir amaca hizmet ettiğini, temelde de sağlıklı ve sürdürülebilir iyilik halinin hedefendiğini belirterek nefes türlerini ve vücuda faydalarını şöyle sıralıyor:

Yogi nefesi: Beynin sağ ve sol yarım küresini eşitleyerek duyguları, yaratıcılığı, hisleri, mantığı ve iradeyi dengeliyor.

Diyafram nefesi: Alt solunum aktivasyonunu gerçekleştirerek, endişe ve korkulardan uzak, hoş görülü bir anlayışın gelişmesini sağlıyor .

Akciğer nefesi: Gerçekleştirdiğimiz üst solunumla hayata bağlanarak, heyecan, neşe, yaşama enerjisini çoğaltıp yaşamı anlamlı kılıyor.

Denge nefesi: Odaklanmayı arttırarak, farkındalığı yükseltiyor.

* Formsante dergisinden alınmıştır.