Obezite hangi hastalıklara yol açar, tedavi edilebilir mi? Obezite hakkında 10 soru cevap

Obezite, kısaca vücutta sağlığı bozacak ölçüde aşırı ve anormal yağ birikimi olarak tanımlanan, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından bir hastalık olarak kabul edilen kronik bir durumdur. Estetik bir sorun olmaktan çok, vücudun normal metabolizmasını bozarak ciddi sağlık riskleri taşıyan karmaşık bir hastalıktır. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Tarık Zafer Nursal obeziteye dair merak edilenleri detaylıca anlattı. 

İçindekiler

1. OBEZİTE NEDİR?
2. OBEZİTE BELİRTİLERİ NELERDİR?
3. OBEZİTE NEDENLERİ VE RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
4. OBEZİTE DERECESİ NASIL BELİRLENİR?
5. OBEZİTE HANGİ HASTALIKLARA YOL AÇAR?
6. OBEZİTE İLAÇLA TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?
7. OBEZİTE NEDEN TEHLİKELİ BİR HASTALIK?
8. OBEZİTE NASIL ÖNLENEBİLİR?
9. ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİ NEDİR?
10. ÇOCUKLUK ÇAĞINDA OBEZİTEYİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALI?

OBEZİTE NEDİR?

Bedendeki yağsız dokuya oranla anormal veya fazla yağ birikmesi olarak tanımlanır. Pratik olarak ağırlığın boya oranı ile ölçülür.

OBEZİTE BELİRTİLERİ NELERDİR?

Öncelikle göbek bölgesi ve kalçada artmış kalınlaşma ve yağ birikmesi ile kendini gösterir. İlerleyen aşamalarda bedenin başka yerlerinde de kalınlaşma ve yağ birikmesi olur.

OBEZİTE NEDENLERİ VE RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Çok etkenli bir hastalık olan obezitenin temel nedeni gıda ile alınan kalorinin harcanandan fazla olmasıdır. Ancak bunun bir çok alt nedeni vardır. Genetik yatkınlık yanında modern hayatın getirdiği stres, yüksek kalorili rafine gıdaya kolay ulaşım, artan hareketsizlik, toplum ve kültürün adı geçen gıdalara erişimi teşvik etmesi ve psikolojik etkenler sıralanabilir.

OBEZİTE DERECESİ NASIL BELİRLENİR?

Obezite, dünya sağlık örgütünün kabul ettiği ve yaygın kullanılan beden kitle indeksi (BKİ) ile ölçülür ve derecelendirilir. BKİ 25-30 arası fazla kilolu, 30-35 arası tip 1 obezite, 35-40 arası tip 2 obezite ve 40 üzeri tip 3 obezite (morbid obezite) olarak derecelendirilir.

OBEZİTE HANGİ HASTALIKLARA YOL AÇAR?

Obezite; depresyon, diyabet, hipertansiyon, dislipidemi, kalp-damar hastalıkları, böbrek ve idrar yolu sorunları, üreme sistemi hastalıkları, eklem rahatsızlıkları, safra yolu hastalıkları, yemek borusu hastalıkları, karaciğer hastalığı, uyku apnesi, jinekolojik kanserler başta olmak üzere kanserleri, kan pıhtılaşma hastalığı gibi hemen her türlü hastalık riskini artırır. Obezite derecesi arttıkça bu riskler de artar. Toplamda insan ömrünü 10 sene kısaltır.

OBEZİTE İLAÇLA TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?

Tokluk hissi veren yeni ilaçlar başarılı olmaktadır. Ancak ilaç en fazla 2 sene kullanılmaktadır. 5 yıldan uzun dönem sonuçları bilinmemektedir. Günümüzde obezite tedavisinde en başarılı ve uzun etkiye sahip yöntem ameliyattır.

OBEZİTE NEDEN TEHLİKELİ BİR HASTALIK?

Neden olduğu sayısız kronik hastalık nedeniyle hayat kalitesini düşürür, insan ömrünü kısaltır, kişiye ve topluma ekonomik yükü artırır.

OBEZİTE NASIL ÖNLENEBİLİR?

Çocukluktan itibaren sağlıklı yemek alışkanlıkları edinmek, düzenli egzersiz-spor yapmak, sağlıklı yaşama odaklı bir ömür sürmek gereklidir. Tip 1 obez sınıfına giren bireylerin çok azı diyet ve sporla eski kilosuna dönmektedir. Bu kişilerin çoğu zaman içinde istikrarlı bir şekilde daha obez olmaktadır. Bu nedenle bu aşamaya gelmeden önlem almak gerekir.

ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİ NEDİR?

Son 30 sene içinde çocukluk ve adölesan çağı obezite çok artmıştır. Günümüzde her 5 çocuk-adölesandan biri obezdir. Obez çocukların erişkin hayatta da obez olma olasılığı olmayanlara göre 5 kat daha yüksek olup 30’lu yaşlarda bu çocukların %70’i obez erişkin olmaktadır. Doğal olarak daha önce bahsi geçen tüm riskler bu çocukların geleceğinde de vardır.

ÇOCUKLUK ÇAĞINDA OBEZİTEYİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALI?

Malesef günümüz toplumunda hareket azalmış, bilgisayar ve telefon bağımlılığı artmıştır. Buna bağlı olarak çocuklar fiziksel aktiviteden uzak bir hayat yaşamaktadır. Ek olarak bu yaş aralığına yönelik özendirici ancak kilo aldırıcı zararlı gıdalar obezite sorununu artırmaktadır. Çocukların bu tanıtımlara daha az dirençli olması başlı başına bir sorundur. Çocukluk obezitesini önlemek erişkin obezitesini önlemeye de büyük destek olacaktır. Bu doğrultuda aile, okul ve toplum el birliği ile çalışmalıdır. Spor teşvik edilmeli, ekran sınırı konulmalı, sağlıklı gıdalara erişim artırılmalı ve aynı sigara/alkol reklamlarının yasaklandığı gibi sağlıksız gıdaların tanıtımına sınır getirilmelidir.