Sivilce yapan 7 besin
Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Gonca Gökdemir, akneyi tetikleyen besinler hakkında merak edilenleri anlattı.
Akne, yalnızca cilt bakım rutinleriyle değil, beslenme alışkanlıklarıyla da yakından ilişkilidir.
Güncel bilimsel çalışmalar, bazı yiyecek gruplarının sivilceyi artırdığını, bazı besinlerin ise cildi destekleyici etkiler sunduğunu gösteriyor. Bu nedenle akneye eğilimli bireylerde doğru beslenme, tedavi kadar önem taşıyor.
1. YÜKSEK GLİSEMİK İNDEKSLİ GIDALAR
Beyaz un, beyaz pirinç, makarna, tatlılar, şekerli içecekler, hazır kahvaltılık gevrekler gibi glisemik indeksi yüksek gıdalar kan şekerini hızla yükseltir.
Bu da insülin ve IGF-1 hormonlarını artırarak yağ bezlerini uyarır, gözenekleri tıkar ve inflamasyonu tetikler.
Düşük glisemik indeksli beslenme (ör. tam tahıllar, sebzeler, kurubaklagiller) akne şiddetini azaltır.
2. SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ
Özellikle süt, içerdiği IGF-1 (insulin-like growth factor) ve süt proteinleri (kazein, whey) nedeniyle akneyi artırabilir.
Bunlar yağ bezlerini aktive eder, sebum üretimini çoğaltır. Ancak yoğurt, kefir gibi fermente süt ürünleri bu etkiyi göstermez; probiyotik içerikleriyle hatta cilt mikrobiyotasını destekleyici etki gösterebilir.
3. ŞEKERLİ VE İŞLENMIŞ GIDALAR
Çikolata, pastalar, bisküviler, gazlı içecekler gibi rafine şeker içeren yiyecekler inflamatuvar yanıtı güçlendirir.
Ayrıca “şeker + sütlü çikolata” kombinasyonu, aknede en sık suçlanan ikilidir.
Yüksek şeker tüketimiyle birlikte oksidatif stres artar, bu da inflamatuvar akneleri belirginleştirir.
4. DOYMUŞ YAĞ VE FAST FOOD
Hamburger, pizza, patates kızartması, işlenmiş et (sosis, salam) gibi gıdalar doymuş yağ ve trans yağdan zengindir.
Bu yağlar, proinflamatuvar sitokinleri (IL-1β, TNF-α) aktive ederek ciltte iltihap oluşturur. Ayrıca yağ bezlerinin yoğun çalışmasına katkıda bulunur.
5. KAFEİNLİ VE ENERJİ İÇECEKLERİ
Aşırı kahve, enerji içeceği veya kola tüketimi kortizol düzeyini artırabilir.
Bu da dolaylı yoldan yağ üretimini ve inflamasyonu tetikleyerek akneyi kötüleştirebilir. Ancak günde 1–2 fincan sade kahve genellikle olumsuz etki yapmaz.
6. PEYNİR VE SÜT TOZU İÇEREN ÜRÜNLER
Bazı diyet barları, protein tozları veya kahve kremaları süt tozu içerir.
Bu ürünlerdeki whey proteini (süt serumu proteini), akneye eğilimli bireylerde inflamasyonu artırabilir.
7. İŞLENMİŞ ATIŞTIRMALIKLAR
Özellikle paketli gıdalar, içerdikleri yağ ve tuz miktarı nedeniyle inflamasyonu artırarak sivilceye yol açabilir.