Okula yeni başlayan çocuğunuzun sağlığı için dikkat etmeniz gerekenler
Okulların açılmasıyla birlikte hem çocuklar hem de ebeveynler için yeni bir dönem başlıyor. Heyecanın yanı sıra, özellikle okul öncesi ve ilkokul çağındaki çocukların sağlığına dair endişeler de artabiliyor. Bu süreçte ebeveynlere yol göstermesi için, çocuk sağlığı alanında uzman Dr. Orhan Sevinç Cura'ya merak edilenleri sorduk...
Yeni bir hayata adım atan çocuklar için okul öncesi sağlık kontrolleri hayati önem taşıyor. Bu kontroller, çocukların hem derslerinde başarılı olması hem de sağlıklı bir yaşam sürdürmesi için kritik olduğu gibi ailelerin fark edemeyeceği sorunların erkenden tespit edilmesini de sağlıyor. Dr. Orhan Sevinç Cura, çocuğunuzla ilgili aklınıza takılabilecek soruları yanıtladı.
1)Okul döneminde yaptırılması gereken en önemli aşılar nelerdir? Okul öncesi dönemde unutulmaması gereken ek aşılar var mı?
6 ay ile 6 yaş arası çocuklarda influenza (grip) virüsü ağır seyredip, hastaneye yatış sebebi olduğu için bu gruba grip aşısı önerilir. Yine kronik hastalığı olan astım, kalp hastalıkları gibi her yaş grubuna grip aşısı önerilir. Bunlar dışında özel aşı grubundan olan meningokok A ve Meningokok B grubu aşılarını da öneririm. Yine anaokulu döneminde 4 yaş bitiminde ikinci doz su çiçeği aşısı hatırlatma dozunun yapılması gereklidir.
2)Okullarda en sık görülen bulaşıcı hastalıklar (Örneğin grip, nezle, el-ayak-ağız hastalığı gibi) nelerdir? Belirtilerini nasıl ayırt edebiliriz?
Grip/nezle burum akıntısı ile başlar grip ateşli ciddi halsizlik yaratır ,insan kendini paçavra gibi bitkin hisseder. El ayak ağız hastalığı adı geçen bölgelerde sivilceye benzer döküntüler ile tanınır.
3)Çocuğun okulda enfeksiyonlardan korunması için neler yapılmalı? Ne zaman doktora gidilmeli?
Okulda enfeksiyonlardan korunmanın birinci yolu ellerin sabunlu su ile sık yıkanmasıdır. Sınıfın 20-25 dakikada bir havalandırılması, çocukların uyku ve dengeli beslenmesidir. Ateş durumunda evde kalınmalı, üç günü geçen ya da düşmeyen ateş var ise doktora gidilmeli.
4)Okul çantası, suluk, kıyafet gibi eşyaları ne sıklıkla yıkanmalı?
Suluklar her gün yıkanmalı, giysiler haftada bir yıkanmalıdır. Okul çantası muhakkak haftada iki kere hafif sabunlu su ile silinmelidir.
5)Çocuk hastalandığında ne gibi bir yol izlemeliyiz? Hangi durumlarda okula göndermemeliyiz?
Hapşırık, burun akıntısı, ishal ve ateş durumunda evde dinlenmeli, tavuk suyu çorba, kelle paça çorbası gibi protein çorbalar tüketilip, hem 100 mg C hem 400 ünite D vitamini hem de en az 7,5 mg çinko içeren desteklerle yedi gün desteklenmelidir.
6)Beslenmenin çocuğun bağışıklığındaki etkisi nedir? Beslenme ile bağışıklığı güçlendiren ve bağışıklığı zayıflatan seçimler faktörler nelerdir? Bağışıklığı güçlü tutmak için çocuğun beslenmesinde nelere dikkat etmeliyiz?
Beslenme ve bağırsak bağışıklık sisteminin ana unsurlarıdır. Şekeri yüksek gıdalar, abur cubur, hazır hayvansal sütler enflamasyonu artırarak kolay hastalanma sebeni olabilirler. Yeşil yapraklı sebze ağırlıklı ve et balık yumurta gibi proteinleri içeren ve karbonhidratın ( pilav makarna ekmeğin ) az olduğu bir Akdeniz tipi beslenme türü uygundur. Çocuklar en geç saat 22:00'de uyumalı saat 20:00' den sonra sadece su içimine müsaade edilmelidir. 21:00' de yatıyor ise saat 19:00'dan sonra yemek kesilmelidir. Bu hem büyüme gelişme için hem de reflü yatkınlığını azaltıp sık hastalanmayı önlemek için fayda sağlar.
7)Çocuklarda göz ardı edilen bir reflü sorunu var mı genel olarak? Bunun bu kadar yaygın olmasının ardında yatan sebebe dair hekim olarak sizin gözleminiz nedir? Reflü sorunu bağışıklık sistemini etkileyen önemli bir konu değil mi?
Reflü biz ebeveynlerin tetiklediği ve genetik yatkınlık sebebi ile ortaya çıkar.
8)Geç saatlerde beslenme, gece atıştırması, gece uyku öncesi besleme gibi alışkanlıkları olabiliyor. Siz bu yaklaşımı nasıl değerlendiriyorsunuz? Bağışıklık-reflü-gece beslenmesi üçgenini anlatır mısınız? Besinlerden vitaminlerin minerallerin emilimini bu üçgen nasıl etkiliyor?
Reflüde yemek yiyip yatırılan çocukta mide içeriği yemek borusu ağız ve geniz arkasına dahi kaçar. Hatta kulağa tüp ameliyatı olan çocuklarda tüp takılırken kulaktaki sıvıdan alınan örneklerde midede rahatsızlık yaratan helikobakter pilori mikrobu bulunmuş. Bu da reflünün geniz etini büyütüp kulakta sıvı birikimi yaptığının bir işareti. Ağza gelen mide asidi boğazımızda bizi dış dünyadan koruyan dost bakteri floramızı bozar. Bu da kolay hastalanma sebebidir . Reflüsü olan kişinin mide asiditesi azalmıştır. Düşük asit sebebiyle demir gibi minerallerin B12 gibi vitaminlerin emilimi azalır bu da kolay hastalanma sebebidir.
9)Son olarak ailelere okula başlangıç dönemi ve bu süreçle beraber çocuğun bağışıklığını güçlendirme ile ilgili önerileriniz söylemek istedikleriniz neler olur?
Çocukların okul öncesi bir kere doktor tarafından muayene edilmesi, özellikle kışa girmeden bir kere D vitamini düzeyinin ölçülmesi ,uyku saati ve beslenmenin en az işlenmiş ürün ile yapılması gerekmektedir. Örneğin çerez yiyecek ise çiğ badem, çiğ fındık tüketmesi, meyvenin dönem meyvesi ve günde bir porsiyon olması, peynirin tenekeden alınan taze beyaz peynir olması, ekmeğin az ve tam tahıl ya da tam buğday ekmeği olması, atıştırmalıkların evde anne tarafından yapılması, abur cubura sadece haftada bir gün az miktarda izin vermesi önemlidir.