Gupse Özay'ın son filmi Lohusa'da geçen 'alkarısı' nedir?

Gupse Özay'ın senaryosunu yazıp başrolünde oynadığı haftanın yerli komedi filmi "Lohusa" bugün vizyona girdi. Lohusa filmi lohusa depresyonuna girmeyeceğine emin olan Burcu'nun doğumun ardından bebeğiyle tek başına ilgilenmesi, uykusuzluk, hormonlarının değişmesi onun bambaşka gerçeklerle yüzleşmesine ve kendisini birbirinden komik olayların içinde bulmasına neden oluyor.  Gupse Özay'a Onur Gürçay, Hazal Türesan, Esra Ruşan, Elif Nur Kerkük, Cihan Albayrak ve Alper Baytekin'in eşlik ettiği filmin yönetmenliğini Kıvanç Baruönü üstleniyor.

AL KARISI NEDİR?

Lohusa filminde dikkat çeken bir de terim var: Alkarısı... Peki, al karısı ne demek? Türk Dil Kurumu 'alkarısı' kavramının anlamını şöyle açıklıyor: Lohusalara musallat olarak onları boğduğuna inanılan hayalet; çarşamba karısı.

Halk arasında bu hayali yaratık alkarısının 'lohusa hummasına' sebep olduğu sanılır ve al, alanası, alkızı, alkarı, albası ve albıs gibi adlarla da anılır. Bu ürkütücü yaratığın özellikle lohusa kadınlara, çocuklarına ve atlara musallat olduğuna inanılır. Bu inanışa göre sayıklama, yüksek ateş, yoğun ağrı gibi belirtileri olan Albastı durumu (lohusa humması) onun etkisiyle ortaya çıkar. Albastı genel olarak çirkin, uzun boylu, uzun tırnaklı, cadıya benzeyen, uzun saçları olan bir kadın olarak tasvir edilir. Bazı yörelerde ise tam tersi güzel olarak gelir. Bu mitolojik söylentiye göre alkarısı içeriye girer girince lohusanın üzerine ağırlık çöker, kıpırdayamaz, hiçbir şey yapamaz, bağırmak istese bile bağıramaz. Bu inanış nedeniyle 'alkarısına' karşı çeşitli yörelerde farklı farklı önlemler alınır. Bazı yörelerde alkarısının, lohusanın böbrek, yürek ve ciğerini çıkartmaya çalıştığına da inanılır.

Peki, bu söylentilerin kökeni nereden geliyor?

Bazı kaynaklara göre lohusa kadınların korkulu rüyası olan alkarısı, Çin Şeddinden Akdeniz kıyılarına; buz denizinden Hind'e kadar yayılmış bir inanıştır. Bütün Türk Boylarında bilinen al karısı; al bastı, al albıs, albis, almış, almiş, gibi isimlerle anılır. Bu inanış sisteminin geçmişi, çok eskilere dayanmaktadır. (Kaynak)

Bazı kaynaklara ise göre modern tıbbın yüksek ateş, soğuk terleme, titreme gibi belirtileri olan ve doğum öncesi/doğum sırası ya da sonrası çeşitli enfeksiyonlardan kaynaklanabilen 'lohusa hummasını' tanımlamasının ardından bu söylentiler giderek azalmıştır. Lohusalık enfeksiyonu olarak da bilinen bu durum geçmişte ciddi sayıda anne ölümlerine neden olabiliyordu. Günümüzde ise doğum sonrası enfeksiyonlar daha iyi bir şekilde kontrol altında tutuluyor.