Modern yaşamın gereklerinden biri olan bilgisayarın başında geçirdiğimiz
uzun saatler zaman içinde bize bel, boyun ve sırt ağrıları olarak geri
dönüyor. Peki, biz ne yapıyoruz? Gündelik yaşamımızı olumsuz etkileyen
bu şikayetlerden kurtulmak için ağrı kesicilerden ya da çeşitli
ilaçlardan medet umuyoruz. Ağrılar ancak dayanılmaz olmaya başladığında
fizik tedavi uzmanlarına gidiyoruz yani son çare olarak...
Başlıca
hareket sistemini ilgilendiren hastalıkların, vücudun dışından
uygulanan ancak eklem ve yumuşak dokuları etkileyebilen aletlerle tedavi
etme yöntemi olarak tanımlanan fizik tedavinin kelime anlamı; onarmak,
yeniden işe yarar hale getirmek. Amacı ise kişinin herhangi bir hastalık
veya kaza sonucunda günlük yaşamını sürdürmesi için gerekli olan vücut
fonksiyonlarının kaybolması veya azalması halinde; hastayı fizik tedavi,
egzersiz, eğitim ve diğer tedavi tekniklerini kullanarak, mümkün olan
en fonksiyonel düzeye getirmek. Bu anlamda fizik tedavi ve
rehabilitasyon hastanın tedavisinde bir bütün olarak düşünülüyor.
Fizikom
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Meral Kozakçıoğlu, fizik
tedavinin amacını ağrıyı azaltmak, eklem hareket açıklığını korumak ve
günlük yaşamı kolaylaştırmak olarak özetliyor.
Rehabilitasyon nedir?
Herhangi bir sebeple engelli hale gelen kişileri topluma kazandırmak
için uygulanan tedavilerin bir bütünü. Rehabilitasyon aynı zamanda bir
ekip tedavisi. Ekipte fizik-tedavi uzmanı ve terapistler (fizyoterapist,
iş ve meşguliyet terapisti, psikolog, sosyal hizmet uzmanı vs.) yer
alıyor. Ülkenin gelişimine bağlı olarak rehabilitasyon da gelişiyor.
Tedavide, hastaneden taburcu olduktan sonra hastanın işinin ve evinin de
düzenlenmesi yer alıyor.
Fizik tedavinin süresi ne kadardır?
Her seans 1-1.5 saat sürmek üzere 15-20 seans uygulanıyor.
Rehabilitasyon ise çok daha uzun sürüyor; hasta senelerce rehabilitasyon
görebiliyor.
Fizik tedavi aletleri can acıtıyor mu?
Hayır ama eğer hastada eklem kısıtlılığı mevcutsa, örneğin omzunu
kaldıramıyorsa, o zaman fizyoterapist, germe egzersizleri yapacağından
hafif ağrı olabilir.
Fizik tedavi metotları nelerdir?
Fizik tedavide çok çeşitli cihazlar kullanıyoruz. Ağrı tedavisinde tens,
derin yapışıklıkları açmak için ultrason, kas güçlendirici cihazlar,
magnetoterapi, ozon tedavisi, traksiyon, masaj, mezoterapi bunlardan
bazıları. Yaklaşık 30-50 sistem fizik tedavide kullanılıyor.
Fizik tedavinin yararını görebilmek için neler yapmak gerekir?
Herhangi bir şey yapmak gerekmez. Günümüzde sadece ağrıya yönelik tedavi
yapmıyoruz, ayrı zamanında bozulan mekanizmayı ve kas desteğini
tamamen yerine getirebiliyoruz. Dolayısıyla eskisi gibi tedaviden sonra
aylarca egzersiz yapmaya gerek kalmıyor.
Kaplıca tedavisi nedir?
Doğal enerji kaynaklarından yeraltı termo-mineral suyun, gazın,
mineralli su ile organik unsurları içeren çamurun, kaynağın çıktığı
yöreye özgü iklim koşulları, meteorolojik unsurların, biyolojik ortam
gerginliği ile bütünleştiği organizma üzerinde tedavi etkinliği
kanıtlanmış, kür tarzında uygulanan tedavi sistemidir. 15-20 seans kür
şeklinde uygulanıyor. Bazı eklem hastalıklarında kaplıca, fizik tedavi
ile uygulanıyor.
Piyasada satılan masaj aletlerinden zarar görülebilir mi?
Görülebilir. Eğer kişinin boyun, sırt veya bel ağrısı varsa herhangi bir
masöre masaj yaptırması sakıncalıdır. Bu konuda eğitimli terapistler
tedavi uygulamalıdır.
Bu konuda teknolojik gelişmeler neler?
Son yıllarda fizik tedavide birçok yeni sistem, tedavi protokollerine
dahil edildi. Özellikle, kas cihazları, hasta pasifken de kasları
güçlendirilebildiğinden, çok ileri yaşlarda bile çok pozitif sonuçlar
veriyor. Örneğin, bacak kasları çok zayıflamış ve bu yüzden eklemleri
bozulmuş, yürüyemeyen hastalar tedavi sonrası yürüyerek gidebiliyor ve
bu da onların yaşamlarını çok olumlu etkiliyor. Magnetoterapi, kırık
kemiklerin kaynamasını kolaylaştırıyor. Ozon terapi diyabetli veya
felçli hastalarda oluşan dolaşım bozukluklarını ve açık yaraları tedavi
edebiliyor. Fizikom?da dünyada fizik tedavide kullanılan tüm sistemler
mevcut. Son beş-altı aydır omurga ile ilgili bir dinamik egzersiz cihaz
sistemimiz var. Sistemin özelliği, boyun-sırt ve bel kaslarının gücünü
bilgisayar ile ölçülmesi ve zayıf kasları tek tek güçlendirebilmesi.
Fizik
Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi?nde görev yapan Doktor Vildan Çerçi,
fizik tedavide hastanın da ciddi sorumlulukları olduğunu söylüyor.
Çerçi; "Tedavi sırasında hasta kendisine verilen egzersiz programlarını
aksatmadan uygulamalı ve tedavi bittikten sonra kontrollere düzenli
olarak gelmeli" diyor.
Fizik tedavi kimlere uygulanır?
Omuz, kol, bacak eklemlerinde ağrıları olanlara, romatizmal
hastalıkların aktif döneminde olmayanlara, ortopedik ameliyatlar
sonrasında kaslarında güçsüzlük, eklemlerinde ağrı ve hareket
kısıtlılığı gelişenlere, kırık, çıkık, incinme nedeniyle alçı sonrasında
eklemlerinde sertleşmeler olanlara fizik tedavi uygulanır. Beyin, sinir
hasarı sonucunda kol ve bacaklarda felç gelişenlere, hareket sistemi
dışında lenf dolaşımının bozulması sonucu kol ve bacaklarında şişme
oluşanlara uygulanır.
Fizik tedavinin sakıncalı olduğu durumlar nelerdir?
Romatizmal hastalıkların aktif dönemleri (eklemlerin şiş, sıcak ve
ağrılı olduğu dönemler). Damar tıkanıklıkları, varisler, açık yaralar ve
iltihaplı bölgeler üzerine uygulama.