Endemi Nedir? Pandemi Nedir? Endemi İle Pandemi Farkı Nedir

Koronavirüs pandemisi 2 yılı aşkın bir süredir dünyanın gündeminde. Şimdi dünyada hızla yayılan Omicron sonrası koronavirüsün pandemiden endemiye geçiş sürecine neden olabileceği yorumları yapılıyor. Avrupa Birliği ilaç düzenleyicisi Avrupa İlaç Ajansı yetkilileri de Omicron varyantının hızla yayılmasını olumlu değerlendirmemelerine rağmen bunun pandemiden endemiye giden sürece yol açabileceğini söylüyor. Bu yorumların ardından endemi kelimesi daha fazla gündemde. Biruni Üniversite Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Moumperra Müberra Chralougou, endemi nedir? Pandemi nedir? Endemi ile pandemi arasındaki farklar neler? sorularına yanıt verdi.

ENDEMİ NEDİR? SALGIN NEDİR?

Öncelikle endemi nedir? Salgın nedir? Dr. Öğr. Üyesi Chralogou bu soruyu şöyle yanıtlıyor: "Salgın, bir enfeksiyon hastalığının belirli bir toplumda, bölgede veya mevsimde beklenen normal sıklığından net biçimde daha fazla görülmesi olarak tanımlanır.  Türk Dil Kurumu sözlüğünde salgın ve epidemi eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

Bir enfeksiyon etkeninin veya hastalığın belirli bir coğrafyada veya toplulukta sürekli görülmesi durumuna ise endemi denir. Örneğin grip zaman zaman salgınlara yol açsa da aslında belirli bir oranda her zaman toplumda bulunmaktadır ve endemiktir. Epidemi(salgın) olarak başlayan bir hastalık, ya belli bir süre sonra etkisini tamamıyla yitirir yada endemik hale gelir. Sonucun nasıl olacağı hastalığın ölümcüllüğü ve bulaşma yolları gibi çeşitli etmenlere bağlıdır. Covid-19 hastalığı içinde şu an için öngörülen önümüzdeki aylarda hem aşılama hem de virusun omicron varyantı gibi daha düşük ölüm oranına neden olan varyantlara dönüşerek endemik hale gelmesidir.

PANDEMİ NEDİR?

Peki, pandemi nedir? Dr. Öğr. Üyesi Chralogou bu soruyu da şöyle yanıtlıyor:

Şu an sözünü ettiğimiz Covid-19 pandemisi 2019 Aralık’ta Vuhan’da başlayıp virusun tüm kıta dışına çıkmasıyla oluşan salgındır. O dönemde bir basın toplantısı düzenleyen Dünya Sağlık Örgütü Genel Sekreteri Tedros Adhanom Ghebreyesus, 11 Mart itibarıyla 114 ülkede 118 bin vakanın görüldüğünü ve 4 bin 291 kişinin hayatını kaybettiğini açıklamış ve virusun yayılma hızı, ciddiyeti ve yetkililerin gerekli önlemleri almaması ile alarm seviyesine geldiklerini ve bu nedenle Covid-19'u pandemik bir hastalık olarak ilan ettiklerini bildirmişlerdi. Yani pandemi bir hastalığın veya enfeksiyon etkeninin ülkelerde, kıtalarda, hatta tüm dünya gibi çok geniş bir alanda yayılım göstermesidir. Dünya üzerinde bitmemiş veya etkisini yitirmemiş bir salgın yoktur. Bu nedenle biliyoruz ki bu salgın da etkisini yitirecek ve biz normal hayatımıza geri döneceğiz.

SAĞLIK BAKANLIĞI SİTESİNDEN ENDEMİ, PANDEMİ

Sağlık Bakanlığı'nın internet sitesinde de endemi ve pandemi şöyle tanımlanıyor:

• Endemi: Bir enfeksiyon etkeninin veya hastalığın belirli bir coğrafyada veya toplulukta sürekli görülmesi durumu. (Tüberküloz (verem) ülkemizde endemik olarak görülen hastalıklardan biridir)
• Pandemi: Bir hastalığın veya enfeksiyon etkeninin ülkelerde, kıtalarda, hatta tüm dünya gibi çok geniş bir alanda yayılım göstermesi. (COVID-19, ülkemizde de ilk vakanın görüldüğü 11 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi ilan edilmiştir)
• Epidemi (Salgın): Bir hastalığın veya sağlıkla ilgili olayın belli bir bölgede beklenenden daha fazla görülmesi.