Kışın eksik kalan güneş: D vitamini gerçeği ve bilimsel olarak kanıtlanmış 10 etkisi

Kış aylarına girerken izinsizce düşen enerji, artan yorgunluk ve daha sık hastalanma hâli… Bunların ardında çoğu zaman gözden kaçan ama etkisi büyük bir neden yatıyor: D vitamini eksikliği.

Güneş ışığıyla kolayca sentezleniyor gibi görünse de aslında işin arka planı düşünüldüğünden çok daha karmaşık. D vitamini, sadece kemik sağlığı için değil; bağışıklıktan hormonsal dengeye, ruh halinden kronik hastalık risklerine kadar geniş bir yelpazede kritik roller üstleniyor.

KİMLER D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ AÇISINDAN DAHA RİSKLİ?

 Bazı durumlar vücudun D vitamini üretimini doğal olarak kısıtlar:

·       Yaşla birlikte sentezin azalması

·       Koyu cilt tonu

·       Güneş kremi kullanımı

·       Güneşi az alan bölgelerde yaşamak

·       Kışın UVB dalga boyunun yetersizliği

Ayrıca obezite, kronik böbrek yetmezliği, çölyak, kistik fibrozis ve Crohn hastalığında eksiklik sık görülür.

KANDA D VİTAMİNİ KAÇ OLMALI?

25(OH)D seviyesinin 35 ng/ml altında olması yetersizlik olarak kabul edilir.

Önerilen günlük alımlar:

·       0–12 ay: 400 IU

·       1–70 yaş: 600 IU

·       70 yaş üzeri: 800 IU

Genel olarak 500–3000 IU arası günlük tüketim güvenlidir. Fazlası toksisiteye neden olabilir.

EKSİKLİK VARSA NE YAPMALI?

Besinlerle D vitamini almak zor olduğundan özellikle kış aylarında sprey, damla veya ampul formunda takviye gerekir.

D vitamininin bilimsel olarak kanıtlanmış etkileri

1. Kemik ve eklem sağlığı: Kalsiyum emilimini artırır, romatoid artrit riskini azaltır.

2. Beyin fonksiyonları: Alzheimer riskini ve bilişsel gerilemeyi azaltabilir.

3. Ruh hali: Serotonin düzeyini destekler, stres yönetiminde rol oynar.

4. Kanserden koruyucu etki: Kolorektal, meme, prostat ve pankreas kanserlerine karşı koruyucudur.

5. Bağışıklık: Makrofaj ve lenfosit fonksiyonlarını güçlendirir.

6. Kalp sağlığı: Kan basıncı kontrolünde rol oynar, kalp hastalığı riskini azaltabilir.

7. Kas sağlığı: Kas fonksiyonu için gereklidir, eksikliği kas ağrılarına neden olabilir.

8. MS hastalığı: Eksiklik MS riskini artırabilir.

9. Diyabet: İnsülin direncini ve diyabet riskini artırabilir.

10. Kilo yönetimi: Kalsiyum emilimini artırarak yağ kaybına destek olur.

D vitamini yalnızca kemikler için değil; bağışıklık, hormon dengesi, ruh sağlığı, kas gücü ve kronik hastalıklardan korunmak için de gereklidir. Kış aylarında mutlaka D vitamini seviyeni ölçtürmeli ve hekim kontrolünde doğru takviyeyi kullanmalısınız.