Hıdırellez ne zaman? Hıdırellez'i kimler kutlar? Hıdırellez ritüelleri

Baharın gelişi doğanın uyanışı ve bolluk-bereketin simgesi olarak kutlanan geleneksel bir bayram olan hıdırellez, kışın bitip baharın gelişini, tarım mevsiminin başlamasını da simgeler. Aynı zamanda dilek dileme, kötülüklerden arınma ve şifa bulma gibi anlamlar da taşır.

HIDIRELLEZ NE ZAMAN?

Türkiye'de Hıdrellez Bayramı 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece kutlanır. Bolluğa kavuşturan, zorluklarda yardımcı olan ve kötüleri cezalandıran Hızır'ın İlyas Peygamber ile bir araya geldikleri günde dileklerin onlar tarafından gerçekleştirileceğine inanılır. Bu yüzden çeşitli Hıdırellez dilekleri için birkaç farklı türde ritüel bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; Çanakkale'de akşam vakitlerinde gül ağacının altına fasulye gömülmesidir. Eğer fasulye sabaha kadar yeşerir ise dileğin gerçekleşeceğine inanılır. Bursa'da ise Hıdırellez'de gül ağacının altına para dolu çanta konur ve herkes kendi parasını cüzdanında taşır. Bunun bereket ve bolluk getirdiğine inanılmaktadır.

HIDIRELLEZ'İN KÖKENİ VE ANLAMI

Hızır ve İlyas’ın buluşma günü olduğuna inanılır. Hızır, hayat suyu içmiş, ölümsüzlük kazanmış bir ermiş; İlyas ise denizlerin koruyucusu olarak bilinir. Hıdırellez ismi, bu iki ismin birleşiminden gelir: Hızır + İlyas = Hıdırellez.

Bu ikilinin her yıl 6 Mayıs’ta yeryüzünde buluştuğuna, insanlara bolluk, bereket, sağlık ve şans getirdiğine inanılır.

HIDIRELLEZ'İ KİMLER KUTLAR?

Hıdırellez, Türk ve bazı Orta Asya kültürlerinde kutlanan, baharın gelişini simgeleyen bir festivaldir. Özellikle Türkiye'de, Romanya, Yunanistan gibi bazı Balkan ülkelerinde ve Orta Doğu'nun bazı bölgelerinde de kutlanmaktadır. Hıdırellez, genellikle 6 Mayıs'ta, Hızır ve İlyas peygamberlerin buluştuğu gün olarak kabul edilir.

HIDIRELLEZ'DE NELER YAPILIR?

Hıdırellez kutlamaları genellikle yeşillik bölgelerde doğa içerisinde yapılır. Baharın gelişi ile kutlanır ve genellikle taze kuzu eti ve kuzu ciğeri yenir. Kuzu eti yiyerek daha sağlıklı olunacağına inanılır. Kırlardan çiçekler ve otlar toplanarak suya atılır ve bu su ile 2 gün boyunca yüz yıkanır. Bu suyun cilde faydalı olacağına inanılır. Yiyecek kaplarının ve para keselerinin ağızları açık bırakılır. Ev, araba isteyen kişiler o gece gül ağacını altına istediklerinin kağıttan bir modelini yaparlarsa Hızır'ın isteklerine yardım edeceğine ve gerçekleştireceğine inanılır. Çimlerde oturulup, ateş yakılır, ateş üstünden atlanır, dualar edilir ve dilek dilenir. Dilekler kırmızı kurdeleler ile bir ağaca sıkıca bağlanır.

• Hıdırellez gelenekleri arasında; saflığın rengi olan beyaz bir elbise giyilmesi de vardır. Hıdırellez günü birçok kişi saflığı ve temizliği temsil ettiğinden ötürü beyaz giyer. Gün doğmadan önce yeşilliğin bol olduğu çimenlik alanlara gidilerek burada oturulur. Kutlamalar genellikle yeşillik ve ağaçlık alanlarda, su kenarlarında, bir türbe veya yatırın yanında yapılır. Bu nedenle bu tür yerlere hıdırlık da denir.
  
  
• Deniz suyu bereket için evin etrafına serpilir.
  
  
• Bolca dua okunur ve kurban kesilir. Sadaka verme ve oruç tutma adetleri vardır.
  
  
•  Bekarlar da düşünülmüştür. Bekarların kısmetinin açılması için tören yapılır. Bahtının açılmasını isteyen genç kızlar yüzük ve küpe gibi eşyalarını çömleğe atarlar. Çömleğin üzerine bir miktar su eklenerek üstü kapatılır.
  
  
• Hıdırellez'in olmazsa olmazlarından biri de ateş üzerinden atlamaktır. Bereket için ateş üzerinden 3 kez atlanır aynı zamanda bu esnada bir dilek dilenir ve dileğin gerçekleşeceğine inanılır.
  
  
• Çimlerde yuvarlanma da Hıdırellez günü yapılan aktivitelerden biridir.
  
  
• Yoğurt çalınır fakat maya konulmaz. Maya konulmadan yoğurt tutarsa Hızır gelmiş demektir. Yoğurdun üzerine nazar değmesin diye birkaç tutam çörek otu serpiştirilir.
  
  
• Hıdırellez günü kuzu kesilir.
  
  
•  Deniz kenarınan 41 adet taş toplanır ve bu taşlar 1 yıl boyunca evde saklanır. Bir sonraki bayramda taşlar suya atılır ve yerine yenileri toplanır.

HIDIRELLEZ RİTÜELİ NASIL YAPILIR? 7 ADIMDA HIDIRELLEZ RİTÜELİ

5 Mayıs gecesi (gece yarısı öncesi yapılır, 6 Mayıs sabahı tamamlanır)

Hazırlıklar:

• Bir dilek kağıdı veya bez parçası
• Kalem
• Bir gül ağacı (yoksa doğaya yakın bir yer)
• Küçük bir taş veya dilek sembolü
• Mum (isteğe bağlı)
• Suya ulaşabileceğin bir yer (nehir, dere, deniz, çeşme gibi)

 1. Niyet Et

Önce içinden ya da sesli şekilde niyet et:

“Bu gece Hızır ve İlyas’ın buluştuğu kutsal vakitte, kalpten dilediğim her şey hayra, berekete ve güzelliğe dönüşsün.”

2. Dileğini Yaz / Çiz

-Küçük bir kağıda veya bez parçasına dileğini yaz.
-Dilersen sembol çizebilirsin (ev, araba, kalp, çocuk gibi).
-Maddi veya manevi tüm dilekler olabilir.

3. Gül Ağacına As / Toprağa Göm

-Dileğini gül ağacının dalına bağla.
-Eğer çizim yaptıysan, çizimi toprağa gömebilirsin. Üstünü hafifçe kapat. (Bazıları sabah erkenden çıkarıp suya bırakır.)

4. Ateşten Atlama (Opsiyonel)

-Küçük bir ateş yakılır.
-Kötülüklerden arınmak için 3 kez “Bismillah” diyerek atlanır.
-“Her türlü dert, tasa, naz, hastalık bu ateşte kalsın.”

5. Suyla Buluşma

-Akan bir suya (örneğin bir dereye) gidip dileğini tekrar dile.
-Elini suya sok, yüzünü yıka. İnanışa göre bu su seni yeniler.

6. Mum Yakma (İsteğe Bağlı)

-Bir mum yakarak dileğin gerçekleşmesini sembolize edebilirsin.
-Mumun alevi, niyetinin ışığını temsil eder.

7. Sabah Erken Kalk

-6 Mayıs sabahı, dileklerin kabul olacağı güne uyanırken, pozitif bir niyetle güne başla. Bazı inanışlara göre o sabah dilek kağıdı alınarak suya bırakılır.