Uzmanlar açıkladı: Orman yangınlarının ruh sağlığı üzerindeki etkileri
Amerikan Psikiyatri Birliği'ne göre, bir orman yangınına doğrudan veya dolaylı olarak maruz kalmak, insanlarda çeşitli psikolojik tepkilere yol açabilir. Bu etkiler, olayın hemen ardından ortaya çıkabildiği gibi, aylar ve hatta yıllar sonra da kendini gösterebilir.
Amerikan Psikiyatri Birliği (APA), doğal afetlerin ve özellikle de giderek artan orman yangınlarının bireylerin ruh sağlığı üzerindeki derin ve kalıcı etkilerine dikkat çeken çok sayıda çalışma ve kaynak yayınlamıştır. Bu makaleler ve rehberler, yangınların sadece fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik birer kriz olduğu gerçeğini vurgulamaktadır.
YANGINLARIN RUH SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ BAŞLICA ETKİLERİ
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (PTSD): En sık görülen durumlardan biridir. Yangının şiddetine tanık olmak, bir yakınını veya evini kaybetmek, kişide olayı yeniden yaşama hissi, kabuslar, uykusuzluk ve sürekli bir tehlike algısı yaratabilir.
Anksiyete ve Depresyon: Belirsizlik, kontrol kaybı ve yaşamın normal seyrinin bozulması, yoğun anksiyete, panik ataklar ve umutsuzlukla sonuçlanabilir. Bu durum, günlük yaşamı sürdürmekte zorlanmaya ve depresif duygudurum bozukluklarına yol açabilir.
"Solastalji" (Çevresel Kayıp): APA, iklim değişikliği ve yangınlar gibi çevresel felaketlerle ortaya çıkan yeni bir psikolojik kavram olan "solastalji"ye dikkat çekmektedir. Bu, kişinin teselli bulduğu veya aidiyet hissettiği çevrenin yok olmasından kaynaklanan derin bir üzüntü ve acı duygusudur.
Çocuklar ve Ergenler Üzerindeki Etkiler: APA, özellikle çocukların yangınlara daha hassas tepkiler verdiğini belirtmektedir. Korku, endişe, uyku sorunları, artan sinirlilik ve okul başarısında düşüş gibi belirtiler yaygın olarak görülür.
İyileşme ve Destek Mekanizmaları
Amerikan Psikiyatri Birliği, yangınlardan etkilenenler için psikolojik iyileşmeyi desteklemek amacıyla uzmanlara ve halka yönelik çeşitli kılavuzlar sunmaktadır. Bu kılavuzlarda yer alan başlıca öneriler şunlardır:
Psikolojik İlk Yardım: Acil durumun hemen ardından, etkilenen kişilere güvenli bir ortam sunmak ve temel psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak önemlidir. Bu, dinlemek, empati kurmak ve kişileri yeniden bağ kurmaya teşvik etmekle başlar.
Profesyonel Yardım: Şiddetli ve uzun süren belirtiler gösteren kişilerin bir psikiyatrist veya psikologdan yardım alması gerektiği vurgulanır.
Toplumsal Bağları Güçlendirmek: Yangın sonrası iyileşme sürecinde aile, arkadaş ve toplum desteği, bireyin yaşadığı kayıp ve travma duygularıyla başa çıkmasında hayati bir rol oynar.
ORMAN YANGINLARI VE ANKSİYETE
Bu psikolojik gözlemlerin ötesine geçen bilimsel araştırmalar, orman yangınları ile anksiyete arasındaki doğrudan bağlantıyı ortaya koymaktadır. Emory Üniversitesi'nden Dr. Qingyang Zhu ve meslektaşlarının 2007-2018 yılları arasında beş batı eyaletinde (Arizona, Kaliforniya, Nevada, Oregon ve Utah) gerçekleştirdiği kapsamlı bir çalışma, çarpıcı sonuçlar sunmuştur.
KADINLAR VE YAŞLI BİREYLERDE DAHA ÇOK
Araştırmacılar, orman yangını olayları ve dumanının konumlarına ilişkin verileri, aynı dönemde anksiyete nedeniyle acil servise yapılan yaklaşık 1,9 milyon başvuru verisiyle karşılaştırdı. Çalışma, orman yangını dumanına maruz kaldıktan sonraki 48 saat içinde kişilerin anksiyete nedeniyle acil servise başvurma olasılığının belirgin şekilde daha yüksek olduğunu buldu.
Bu etki, özellikle kadınlar ve yaşlı bireyler arasında daha fazla görülmekteydi.
Bu sonuç, yangının kendisinin yanı sıra, yangın dumanının bile bireylerin ruh sağlığı üzerinde ciddi bir stres faktörü oluşturduğunu ve fiziksel bir tehlike olmasa dahi psikolojik bir reaksiyonu tetikleyebildiğini göstermektedir.
