Bağırsak veremi nedir? Belirtileri nelerdir? Tanı ve tedavisi

Bağırsak veremi, tüm verem vakalarının %1-3'ünü oluşturuyor. Aktif akciğer hastalığına bağlı oluşabileceği gibi akciğer veremi olmaksızın sadece bağırsak veremi olarak ortaya çıkabiliyor. Bu hastalıkta, ince bağırsakların son bölümü ile kalın bağırsak başlangıcındaki bölge en sık etkilenen bölgedir. Ancak gastrointestinal sistemin herhangi bir bölümünü de tutabiliyor. Teşhisi zor olan ve başta Crohn hastalığı, lenfoma olmak üzere birçok hastalıkla karışabilen bulguları olması nedeniyle bağırsak vereminde tanının çoğunlukla geciktiğini vurgulayan Kadıköy Florence Nightingale Tıp Merkezi’nden Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Resul Kahraman, bağırsak veremi hakkında önemli bilgiler verdi.

BAĞIRSAK VEREMİ NEDİR?

Verem hastalığı, mycobacterium tuberculosis adlı bakterinin oluşturduğu enfeksiyon hastalığıdır. En sık olarak damlacık enfeksiyonu şeklinde solunum yoluyla vücuda girer ve akciğerlere yerleşir. Dünya nüfusunun dörtte birinin gizli verem enfeksiyonuna yakalandığı düşünülmektedir.  Her yıl nüfusun yaklaşık %1'inde yeni enfeksiyonlar ortaya çıkmaktadır. Dünya genelinde verem hastalığından yılda yaklaşık 1.5 milyon kişi yaşamını yitirmektedir. Verem hastalığına bağlı hayati tehlike sıklığı Covid-19’dan sonra ikinci sıradaki enfeksiyon sebebini oluşturmaktadır.

VEREM EN SIK BU ORGANLARDA OLUŞUYOR!

Verem mikrobu, vücutta en sık akciğer olmak üzere, sindirim sisteminde yemek borusu, mide, oniki parmak bağırsağı, ince bağırsak ve kalın bağırsakta, pankreas, böbrekler, kemik, eklemler ve omurga, beyin, kalp zarı,  mesane, lenf bezleri ve üreme organları gibi tüm organlara yerleşebilir ve hastalık oluşturabilir.

BAĞIRSAK VEREMİ BELİRTİLERİ

Bu belirtilerin altında bağırsak veremi yatıyor olabilir;

Bağırsak vereminde halsizlik, karın ağrısı, ishal, kilo kaybı, gece terlemesi, karında sıvı toplanması ve nadiren barsak kanaması şeklinde bulgularla karşımıza çıkabilir.

Gastrointestinal sistemde mikobakteriler tarafından oluşan verem enfeksiyonu birkaç şekilde meydana gelebilir:

1- Mycobacterium tuberculosis'e bağlı aktif akciğer hastalığı olan bir hastanın balgamını yutması ve mikrobun bağırsaklara ulaşması ve hastalık oluşturması nedeniyle,

2- Akciğerden kana karışan bakterilerin kan yoluyla yayılımı nedeniyle,

3- Enfekte lenf düğümlerinden lenfatik yayılım yoluyla,

4- Mycobacterium bovis ile enfekte süt ürünlerinin yutulması ve özellikle çiğ süt tüketimine bağlı bağırsak veremi meydana gelebilir.

BU HASTALIKTA BAĞIŞIKLIĞIN ÖNEMİ ÖNE ÇIKIYOR

Verem mikrobunu alan kişilerin % 5-10’unda verem hastalığı gelişir. Bağışıklık sistemi güçlü olan kişilerde verem mikrobu sıklıkla sadece akciğerlerde sınırlı kalırken, bağışıklığı zayıflamış kişilerde diğer organlara da yayılabilir. Bağırsak veremi olan hastalarda akciğer veremine dikkat edilmelidir. Bağırsak veremi olan hastalarının % 10-30’unda akciğer veremi de mevcuttur.

TANI NASIL KONUR?

Genel laboratuvar testleri: Gastrointestinal veremli olan hastaların CRP, eritrosit sedimantasyon hızı ve fekal kalprotektin yüksekliği antitüberküloz tedavisi sırasında iyileşme için bir belirteç olarak takipte yararlı olabilir.

Mikobakteriye özgü test: Klinik örneklerde PCR testi, TBC kültürü tanıda kullanılan testlerdir.

Gastroenteroloji işlemlerinde görüntüleme: Kolonoskopi ile alınan biyopsilerin ve alınan örnekler doku TBC, PCR testlerinin ve doku kültürlerinin %80’e varan tanısal doğruluk oranına sahip olduğu rapor edilmiştir. Kolonoskopi sırasında birden fazla doku biyopsisi alındığında kültürden elde edilen verimin daha yüksek olduğu rapor edilmiştir. Karında sıvı birikimi asit varlığında ultrasonografi eşliğinde alınan sıvı örneklerinde TBC testleri yapılabilir.

BAĞIRSAK VEREMİ TEDAVİSİ NASIL OLUR?

Gastrointestinal sistem veremi standart anti-tüberküloz ilaçlara iyi yanıt verir. Verem nedeniyle bağırsakta meydana gelen darlıklarda balon dilatasyonu ile darlığın tedavi edilmesi, tıkanıklık durumlarında ise cerrahi tedaviler gündeme gelebilir. Bağırsak veremi birçok hastalığı taktit edebilen bulguları olan ve akla gelmediğinde tanıda gecikmeye bağlı hayatı tehdit edebilen durumlara neden olan nadir bir gastrointestinal sistem hastalığıdır. Ateş, karında şişlik, sıvı toplaması, gece terlemesi,  kilo kaybı gibi belirtiler varlığında gastroenteroloji uzmanına başvurulmadır.