Proteinler nelerdir? Günlük protein ihtiyacı nedir?

Proteinler, birden fazla aminoasitin birleşmesiyle bir araya gelen ve önemli besin kaynaklarından sayılan organik bileşiklerdir. İnsan vücudunun ihtiyacı olan azotun tek kaynağıdır. Vücut dokusunun gelişiminde, yaraların iyileşmesinde önemli rol oynar. Günlük yeterli miktarda proteinin alınması metabolizmanın düzenlenmesinde ve bağışıklık sisteminin güçlenmesine destek olur. Proteinler aynı zamanda kandaki oksijenin taşınmasını da sağlar. İnsan vücudu tarafından üretilmeyen proteinlerin takviye gıdalarla günlük olarak yeterli miktar alınması gerekir.

Protein çeşitleri nelerdir?
Proteinler, tamamlanmış ve tamamlanmamış olmak üzere ikiye ayrılır. Tamamlanmış proteinler, genellikle et, balık, tavuk, yumurta ve süt ürünleri gibi hayvansal gıdalarda bulunur. Bu proteinler yeni proteinleri meydana getirebilmek için ihtiyaç duyulan tüm amino asitleri içerir. Örneğin, bir porsiyon et yemiş kişinin bedeni yeni proteinler üretebilmek için ihtiyacı olan her şeyi almış demektir. Tamamlanmamış proteinler ise, meyve, sebze, tahıl, bakliyat ve kuruyemişte bulunur. Bu gıdalarda bir ya da iki amino asit eksiktir. Bu nedenle vejetaryen ve vegan beslenme tarzını benimseyen kişilerin vücutlarındaki yeni protein oluşumunu sağlayabilmeleri için protein takviyesi almaları gerekir.

Günlük protein ihtiyacı nedir?
İnsanların ihtiyaç duydukları günlük protein miktarı; yaşa, vücut büyüklüğüne ve büyüme gibi durumlara bağlı olarak değişir. Bebeklerde, çocuklarda ve hamilelerde günlük protein ihtiyacı daha yüksek seviyededir. Yetişkin bir bireyin, günde kilosu başına 1 gram protein alması önerilir. Bununla birlikte, ameliyat geçiren, yanık yaraları olan ve sakatlık problemi yaşayan kişilerin dokularının yeniden onarılması için protein tüketiminin yüksek düzeyde olması gerekir.

Proteinlerin yapısı ve özellikleri nelerdir?
Proteinler, canlıların hem ürettiği hem de tükettiği kompleks moleküllerdir. Yapısında; karbon, oksijen, hidrojen, azot ve bazen de kükürt içeren bileşikteki farklı aminoasitler bulunur. Her canlı hayatta kalmak için proteine ihtiyaç duyar. Bu nedenle günlük protein tüketimine dikkat edilmesi gerekir. Proteinler aminoasitlerin birleşimiyle oluşurlar. Yapımında en az 1, en fazla ise 20 amino asit bulunur. Proteinlerin oluşumunda peptit bağı oluşur. Bu oluşum sonrasında su açığa çıkar ve ribozomda sentezlenir. Proteinlerin bir kısmı suda çözünürken, bir kısmı çözünemez. Proteinler kan ve doku sıvısında bulunurlar. Her canlının proteinleri kendine özgüdür.

Kilo problemi ile karşılaşmadan protein nasıl alınmalıdır?
Kırmızı et tüketimi mutlaka sebzeler eşliğinde yapılmalı. Faydalı proteinler için et ürünlerinde kızartmak yerine fırınlama ya da haşlama yöntemleri tercih edilmeli. Peynir türleri protein açısından zengin olmalarına karşın bazı çeşitleri yüksek kalori içerebildiğinden az kalorili yağsız peynirler tüketilmeli.

Besinlerdeki proteini kaybetmemek için neler yapılmalı?
Süt ve yumurta gibi besinlerin proteinini kaybetmemesi için bekletilmeden tüketilmesi gerekir. Kısa süreli beklemelerde ise sıcak olmayan serin ortamlar tercih edilmeli.

Protein eksikliği ne gibi rahatsızlıkların oluşmasına sebebiyet verir?
Genellikle çocuklarda protein eksikliği görülür. Protein eksikliği kaynaklı vücutta azot dengesi bozulur. Odaklanma ve anlama bozukluğu gözlemlenir. Halsizlik, güç kaybı, görme bozuklukları ve diş eti rahatsızlıkları meydana gelir. Protein eksikliği yüzünden kansızlık, kan şekeri ve kan basıncı düşmesi görülür. Sporla uğraşan kişilerdeki protein kaybı, vücutta ağrı yapabilir.

Protein diyeti nedir?
Protein diyeti, protein ağırlıklı besinleri içerir. Bu diyetlerdeki amaçlardan biri kişiyi karbonhidratlardan uzak tutmaktır. Protein diyetinde tüketilen gıdalar sayesinde vücut enerji elde edebilmek için vücutta bulunan fazla yağları eritir. Böylelikle kişinin acıkma hissi azalır ve sağlıklı şekilde kilo verme süreci geçirmiş olur. Protein diyetlerinde proteinler ve asitli meyveler asla karbonhidratlar ile beraber tüketilmez. Meyve, sebze ve salata ağırlıklı protein beslenme metodu gerekir. Fırınlanmış ya da haşlanmış et ürünleri tüketilir. Öğünler arasında en az 4 saat süre geçmesi gerekirken uzun süreli protein diyeti yapan kişilerin günlük olarak 2,5 litre su içmeleri de önemli. Gerekli su tüketimi yapmayan kişilerde uzun süreli protein diyeti kaynaklı böbrek rahatsızlıkları meydana gelebilir. Protein diyeti yaparken herhangi bir sağlık sorunu ile karşılaşmamak için mutlaka bir uzman kontrolünde programın uygulanmasına da dikkat edilmeli.

Karbonhidrat ne işe yarar ve hangi besinlerde bulunur? TIKLAYIN