COVID-19 salgını, virüsü kapmasanız bile beyin yaşlanmasını hızlandırdı
Yaklaşık 996 sağlıklı yetişkin üzerinde yapılan zamana yayılan bir çalışma, COVID-19 pandemisinin beyinlerin yaşlanmasını hızlandırdığını buldu. Araştırmada COVID-19'a yakalanan katılımcıların, zihinsel esneklik ve işlem hızı gibi belirli bilişsel yeteneklerde düşüş gösterdiği görüldü.
Aybüke Sengir
"COVID-19 pandemisi sırasında hızlanan beyin yaşlanması" başlıklı sonuç makalesi salı günü Nature Communications Dergisi'nde yayınlandı .
Makalenin, İngiltere'deki Biyobanka'nın 15.000'den fazla İngiliz'in beynini tanımlayan nörogörüntüleme verilerini içerdiği ve bilim insanlarının makine öğrenimini ve bu kayıtları kullanarak bir beyin yaşı tahmin modeli oluşturduğu açıklanıyor.
996 KİŞİNİN BEYNİ İNCELENDİ
Çalışmayı yürüten Nottingham Üniversitesi araştırmacıları, COVID'i yaşayan 996 kişinin MRI görüntülerini aldı, modeli uyguladı ve her kişinin "beyin yaşını", yani beyinlerinin gerçek yaşlarına kıyasla ne kadar yaşlı göründüğünü tahmin etti.
BEYİN YAŞLANMASI HIZLANDI
"Pandeminin beyin yaşlanmasını ortalama 5,5 ay önemli ölçüde hızlandırdığını" buldular. Virüse yakalanmayanlar bile aynı sonucu yaşadı. Araştırmacılar, erkeklerde ve sosyo-demografik açıdan yoksun geçmişe sahip kişilerde daha belirgin yaşlanma tespit ettiler.
"KRONİK STRES OLABİLİR"
Araştırmacılar, deneklerin beyinlerinin pandemi sırasında neden bu kadar hızlı yaşlandığından emin değiller ancak "Mantıklı bir açıklama... kronik stres olabilir ve bu stres, sosyal izolasyon, ekonomik güvensizlik ve sağlık sorunları gibi pandemiyle ilgili faktörlerle bağlantılı olabilir" diyorlar. Makalede ayrıca, sosyal izolasyon ve algılanan yalnızlığın, beynin daha hızlı yaşlanmasına yol açtığı düşünülen şekillerde beyni değiştirdiğini bulan önceki çalışmalara da dikkat çekiliyor.
"PANDEMİ DEZAVANTAJLI OLANLARIN HAYATLARINI ZORLADI"
Nörogörüntüleme Profesörü ve çalışmanın kıdemli yazarı Dorothee Auer, "Bu çalışma bize beyin sağlığının yalnızca hastalıklar tarafından değil, günlük çevremiz tarafından da şekillendirildiğini hatırlatıyor" dedi. "Pandemi, özellikle zaten dezavantajlı olanların hayatlarını zorladı. Gördüğümüz değişikliklerin tersine dönüp dönmeyeceğini henüz test edemiyoruz, ancak kesinlikle mümkün ve bu cesaret verici bir düşünce."
ZİHİNSEL ESNEKLİK VE İŞLEM HIZINDA DÜŞÜŞ
Beyinlerin pandemi sırasında daha hızlı yaşlandığı görülse de, araştırmada yalnızca beyin taramaları arasında COVID-19'a yakalanan katılımcıların zihinsel esneklik ve işlem hızı gibi belirli bilişsel yeteneklerde düşüş gösterdiği görüldü.
Nottingham Üniversitesi'nin makalesinin özetinde, "Bu, pandeminin beyin yaşlandırma etkisinin tek başına (enfeksiyon olmadan) semptomlara neden olmayabileceğini düşündürüyor" denildi.
