Eklem kireçlenmesi (Artroz) nedir? Tedavi edilir mi? Nasıl anlaşılır?
Günlük yaşam konforunu düşüren hastalıklardan biri de eklem kireçlenmesi. Sebep olduğu kronikleşen ağrılar, kişiyi yorarak çekilemez hale geliyor. Peki, eklem kireçlenmesine karşı neler yapılabilir? Nasıl tedavi edilir? Detaylarına göz atalım...
Kötü duruş ve aşırı zorlanmadan kaynaklanan bu durumdan en çok diz, kalça, el ve ayak etkileniyor. Bu hastalıkta ilk belirtiler, eklemler zorlandığında şiddetli ve yaygın ağrıyla karşılaşılmasıyla başlar. Sinsi ilerleyen bu rahatsızlıkta kişiye özel tedavi planlamasıyla iyi sonuçlar alınacağının mümkün olduğunu dile getiren Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi’nden Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Can Ünlü alınması gereken önlemlerden tedavi çeşitlerine kadar önemli bilgiler verdi.
EKLEM KİREÇLENMESİ (ARTROZ) BELİRTİLERİ NELERDİR?
En sık diz eklemini tutan bu eklem kıkırdağı hastalığında ilk ve en sık belirti ağrıdır. Başlangıçta sadece hareket ile olan ağrı hastalığın ilerleyen dönemlerinde istirahat ağrısına da yol açar. Zaman içerisinde eklem hareketleri kısıtlanır. İhmal edilen durumlarda tutulan eklemlerde şekil bozukluğu gelişir. Son evrelere doğru eklem deforme, ağrılı ve hareketi kısıtlı bir hal alır. Eklem kireçlenmesine bağlı eklem ağrısını diğer ağrılardan ayıran en önemli özelliği sinsi başlangıçlı olmasıdır; hafif başlangıçlı olan ağrı, alevlenmeler ile ataklar halinde olur. Ataklar arası ağrı azalmakla birlikte tam olarak geçmez. Yıllar içerisinde aktivite ile olan ağrı gittikçe şiddetlenerek istirahat ağrısı ve özellikle de gece ağrısı halini alır.
ÖNLEM ALINMAZSA DAHA ŞİDDETLİ HALE GELİYOR
Eklem kıkırdağı yıpranması ve nihayetinde de kaybı ile sonuçlanan eklem kireçlenmesi, sık ve kötü kullanma gibi ikincil nedenlere bağlı olarak oluşabilse de genelde eklem kıkırdağının kendi hastalığıdır. Önlem alınmaz ve tedavi edilmezse ilerleyici bir durum olan bu hastalık en sık diz ve kalça gibi büyük eklemleri tutsa da her eklemi tutabilen sistemik bir hastalıktır. Eklem kıkırdağı tutulumu dışında bu hastalarda kemik iliği ödemi ve menisküs gibi eklem içi yapıların yaralanmaları da olabilir. Bu eşlik eden durumlar, tabloyu daha şiddetli hale getirebilir.
EKLEM KİREÇLENMESİ TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Eklem kireçlenmesinin evresine göre tedavisi farklılıklar gösterir. Erken evre hastalıkta hasta eğitimi, eklem hareketlerini koruyucu ve güçlendirici egzersizler ve destekleyici medikal tedaviler bu aşamanın tedavi temellerini oluşturur. Hastalığın bu aşamada yakalanması, uygun tedavilerin başlanılması ve hastalığın ilerlemesinin önlenmesi veya yavaşlatılması açısından önemlidir. Destekleyici tedaviler arasında ağızdan kullanılan ilaçlar ve uygun hastalarda hücresel yenileyici tedaviler önemlidir. Kişiye özel planlanması gereken hücresel tedaviler hastanın kanından elde edilen hücrelerin ekleme verilmesinden yağ veya kemik iliği kökenli kök hücre uygulamalarına kadar geniş bir yelpazededir. Hücresel tedaviler dışında eklem sıvısı bileşimine benzer hazır sıvı enjeksiyonları da vardır. Genel olarak bu tedavilerde hiyalüronik asit, kollajen ve glukozamin kondroitin sülfat içeren sıvılar ekleme uygulanır. Hastalar durumlarına göre bu tedavilerin bir veya birkaçı ile tedavi edilmelidir.
AMELİYAT NE ZAMAN GEREKLİ?
Diz ve kalça başta olmak üzere orta ve ileri evre hastalıkta ise hastaların çoğunda tedavinin temelini cerrahi oluşturur. Kapalı cerrahiler, eklem koruyucu cerrahiler ve ileri evrelerde de protez cerrahisi hastaların bir çoğunda yüz güldürücü sonuçlar vermektedir. Cerrahi tedavilerin hepsinde olduğu gibi burada da en önemli nokta hastaya uygun cerrahinin yapılmasıdır. Bazı durumlarda cerrahi tedaviler ile destekleyici tedaviler beraber kullanılır.
HASTALARIN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
Eklem ağrılarının hepsi eklem kireçlenmesi nedenli değildir. Aslında eklem kaynaklı ağrıların birçoğu başka nedenlere bağlıdır. Eklem kıkırdağı hastalığı olan eklem kireçlenmesi sistemik bir hastalıktır. En sık diz ve kalça gibi büyük eklemleri tutsa da vücuttaki her eklemi tutabilir. Her hastalıkta olduğu gibi eklem kireçlenmesinde de erken tanı ve uygun tedavinin başlanılması önemlidir. Hasta eğitimi ile hastalığın ilerleyişini ve belirtilerini azaltıcı önlemler alınabilir. Hastaların bilinçlendirilmesi ile ayakkabı seçimi gibi basit önlemler bile çok iyi sonuçlar verebilir. Bilinmesi gereken önemli bir nokta her tedavinin her hastaya uygun olmadığıdır. Tedavi hastaya özel olmalı ve o hastaya özel planlanmalıdır. Bu bilinçte olan hastalarda her aşamadaki eklem kireçlenmesinde iyi sonuçlar almak mümkündür.
