Ergenlik döneminde aile ile çatışma neden olur? Ergenlik döneminde çocuklarla nasıl ilişki kurulmalıdır?

Ergenlik döneminde çocuklar çeşitli duyguların içinde olabilirken ve birçok aile zor deneyimler yaşayabiliyor. Uzman Klinik Psikolog Kaan Üçyıldız ergenlikte yaşanan çatışmalara değindi ve ailelere çocuklarla nasıl iletişim kurmaları gerektiğini anlattı. 

Ergenlik nedir?

Ergenlik, en basit tanımı ile çocukluktan erişkinliğe geçiş döneminin tüm sürecini kapsamaktadır. Bu dönem içerisinde psikolojik, fiziksel ve cinsel değişim ve gelişmeler ön plandadır. Ergenlik sürecinde kazanılanlar, kişinin yetişkinliğinin belirleyicisi olmaktadır.

Ergenler neden aileleri ile çatışır?

Ergen, içinde bulunduğu dönem neticesinde ebeveynlerine olan bağlılıktan ve güçsüzlükten kurtulma eğilimindedir. Temelde ebeveyn otoritesini devirmek istemektedir çünkü kendi yaşantısıyla ilgili karar verme ve dilediği sorumluluğu alabilmek istemektedir. Ebeveynler çocuklarıyla zaman geçirmek isterken ergenler bu dönemde tam aksine bireysel vakit geçirmeyi veya kendi akranları ile olmayı seçer. Çatışmalarda işte tam buradan meydana gelir, bir nevi güç savaşı bile diyebiliriz.

Ergenlik döneminde en sık karşılaşılan sorunlar nelerdir?

Özgüven problemi, karşı cinsle ilgili yaşanan problemler, okul ve aile uyum problemleri, öfke patlamaları, sorumlulukları yerine getirmekte güçlük, anksiyete ve depresyon, yeme bozuklukları ve davranış bozukluğu sıklıkla görülebilir.

Ailelerin ergenlik döneminde yaptıkları hatalar neler?

Ergen, aileleri tarafından sorumluluk almaları konusunda yeterli teşvik edilmeyebiliyor. Örneğin anne bir konuda sorumluluk almasını isterken, baba bu sorumluluğu önemsiz görebiliyor. Bu durumda ergenin gözünde anne baba tutarsızlığı yaratarak sorumluluk alabilmesini güçlendiriyor.

Çok yoğun şekilde kısıtlama veya sınır koyma davranışı gerçekleştirilebiliyor ancak önemli olan burada bir güç savaşı haline dönüşmemesidir. Sonuçta ergen birey zaten çocuk ve yetişkinlik arasında kendisini bulmaya çalıştığı bir dönemden geçerken onu sürekli baskılamak çok daha farklı sorunlar açığa çıkartmaktadır.

Ergenlik döneminde çocuklar nasıl ilişki kurulmalıdır? Ebeveyn çocuk ilişkisi nasıl olmalıdır?

Öncelikle ergen ile aynı yaşta ve aynı hayata bakış açısına sahip olunmadığı bilinmelidir. Elbette onu anlamaya çalışmalı, ona anlayışla yaklaşılmalı ancak tamamen aynı şeyleri düşünmesini ve söylediklerinizi uygulamasını beklememelisiniz. Bir arkadaşı gibi ilişki kurmak çoğu zaman ebeveynin otoritesini yitirmesine sebep olmaktadır. Bir ebeveyn gibi yaklaşmalı, sınırlarınızı ve kurallarınızı siz belirlemelisiniz fakat sınırlar ve kurallar ergenin hayatını kısıtlayacak, daraltacak seviyede olmamalı. Ergen size kendi isteği ile hayatında yaşadığı her şeyi anlatabilecek rahatlığı sizden görebilmiş olmalı.

Öfkeli ergenle nasıl iletişim kurulabilir?

Öfke anında her şeyden önce ergenin sakinleşebilmesi beklenmelidir çünkü bu dönemde duygusal anlamda inişler ve çıkışlar olacaktır. Öfke anında doğruyu anlatmaya çalışmak, kendinizi açıklamaya çalışmak yetersiz olacaktır. Dolayısıyla konuşmanızı sakinleştiği zamana saklamalısınız. Öfkesinin farkında olduğunuzu hissettiren bir iletişim kurabilirsiniz.

Ergen iletişim kurmuyor, konuşmak istemiyorsa ne yapalım?

Burada iki farklı noktaya değinmeliyiz. Ergen eğer sadece ailesi ile konuşmuyor ve arkadaşları ile konuşuyorsa bu durum dönemin getirdiği normal bir seyir diyebiliriz fakat aile ile hiç iletişim kurmuyor, akranları ile hiç konuşmuyorsa burada en yakın zamanda ruh sağlığı uzmanından destek alınması gerekmektedir.

Ergenlik dönemiyle ilgili anne babalara önerileriniz neler?

Bilmelerini isterim ki ebeveynler, kendi ergenlik dönemi ile günümüzün ergenlerini karşılaştırmamalıdırlar. Şuan bambaşka bir dönem ve bambaşka bir çağ içerisindeyiz, ergenlerin bireyselliğe olan düşkünlüğü çok daha fazlalaştı. Ergen ile ebeveyn arasında inatlaşma, tartışma, eleştirme ortamı yaratılmamalıdır. Ebeveynler, kontrolü her zaman yönetebilmeli ve kontrolün ergenin eline geçmemesini sağlamalıdır. Ergen, otoriteyi yıkabildiğini hissettiği andan itibaren çok daha yıkıcı davranışlar sergileyebilmektedir.

Ne zaman yardım alınmalı?

Ergenlik dönemi, çocukluk ve yetişkinlik dönemi gibi daha durağan ilerlemediği için problemlerin açığa çıkmasını beklemeden destek alınması faydalı olmaktadır. Öfke patlamaları, yoğun duygu durum değişimi, ebeveyn çatışmaları, madde kullanımı, akran ve okul problemleri gibi birçok farklı durum açığa çıkabileceği gibi dönemin bir uzman tarafından yönetilmesi çok daha sağlıklı olacaktır.

SağlıkErken ergenlik neden olur? Belirtileri neler? Erken ergenliğin tedavisi var mı?