İyi yaşam yolculuğu

İyi yaşam hepimizin hakkı! Sevdiklerimizle keyifli zamanlar geçirmek, sağlıklı ve mutlu çalışmak, bedenimizi dinlemek ve özen göstermek, kendimize gerçekten zaman ayırmak, bazen çılgınlıklar yapmak, hayata heyecan katmak, bazen bir dostumuzun acısını paylaşmak bazen sevincine ortak olmak bazen de her şey sanki kötü gidiyormuş gibi gelse de aynada gözlerimizin içine bakıp “kendimi ve bedenimi çok seviyorum” diyebilmek ve AN’da kalmayı başarabilmek ve dengede yaşayabilmek en önemli hediye. İçinde bulunduğumuz her anı güzel ve özel hale getirmek bizim elimizde, her türlü deneyimi kabul etmek, anlamaya çalışmak, affedici olmak her zaman kolay olmayabilir ama unutmayın “siz değişirseniz dünya değişir.”

İYİ YAŞAM NEDİR?

Ben bu kavramı 2006 yılından beri tescilli markam olarak kullanıyorum çünkü sağlık, diyet veya iyilik kelimeleri benim hayata bakışımı ve danışanlarıma yaratmak ve öğretmek istediğim faydayı tam olarak ifade etmiyor. Oysa “iyi yaşam” öyle bir şemsiye ki kişinin kendini her alanda iyi ve dengede hissetmesini anlatıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre sağlık “bedenen ve ruhen tam iyilik hali.” Bu noktada karşımıza sıklıkla wellness kavramı çıkıyor ancak bu kelime maalesef yanlış bir şekilde bazı bireyler için spa, masaj veya egzersiz kelimelerini hatırlatıyor. Oysa wellness sadece tamamen sağlıklı ya da belirli alanlarda iyilik olma anlamına da gelmiyor. Belki sürekli formda değilsiniz ve hastalıklardan arınmış da olmayabilirsiniz ancak elinizde var olanla, gelişmiş wellness ve daha iyi yaşam için çabalayabilirsiniz. Bu sizin yaşam yolculuğunuz ve size özel, siz yeter ki arzulayın ve amacınız güçlü tutun. Kilo vermeye çalışıp başarılı olamayan veya yeniden kilo alan pek çok bireyin ortak problemi aslında doğru amaç ve hedefi keşfedememiş olmalarından kaynaklanıyor. Ben danışanlarım ile yaptığım sohbetlerde birlikte olduğumuz sürenin bir diyet değil uzun süreli bir iyi yaşam yolculuğu olacağını söylüyorum. Amacım ise belki ilk diyetisyenleri olmasam da son diyetisyenleri olabilmek. Hadi siz de hayatın tüm alanlarında olabileceğinizin en iyisi olmaya kendiniz için söz verin. Ancak unutmayın başkalarına verdiğiniz sözü tutmak için gösterdiğiniz çabadan daha fazlasını, kendi iyiliğiniz için verdiğiniz sözleri yerine getirmek için kullanmanız gerekiyor. Okuduğum pek çok kitaptan anladığım kadarıyla işin özünü şöyle anlatabilirim: İyi yaşamı sürdürülebilir ve ömür boyu devam eden bir yaşam tarzı haline getirmek ve başarıya ulaşmak için “adanmışlık” kişisel sorumluluk ve çok yönlü çevresel bilinç gerekiyor. Çok yönlü çevresel bilinç ve hayatın tüm alanlarında en iyisini hedeflemek pek çok kavramı içinde barındırıyor. Fiziksel, zihinsel, duygusal, manevî boyutlarda en iyisi olmak sürekli değişim ve gelişim ile ilgili dinamik bir süreç. Kısacası sizden istenilen kendi potansiyelinizi olabildiğince genişleterek, olabileceğinizin en iyisi olması durumudur. Bu bir seçimdir.

Kendinize aşağıdakilere benzer soruları sorun ve dürüstlükle cevap verin

Bugün kendim için neyi yaptım?

(Mesela 5 dk kendimle baş başa kaldım ve anın farkında olarak kahve içtim)

Yarın kendim için ne yapabilirim?

(Daha fazla su içebilirim)

Bu hafta kendim için neyi daha iyi yapabilirim?

(5 akşam dışarıda yemek yiyeceğime en azından 4 akşam dışarıda 3 gün evde yemek yiyebilirim) İyi yaşam, seçimlerin farkında olma konusunda etkin bir işlemdir ve gelişmek her zaman mümkündür. İyi yaşam bir seçimdir. Senin seçimin. Kararınızı vermeniz, atacağınız birinci adımdır. İyi yaşam yolculuğuna farkındalık kazanarak çıkarsanız, odaklanmakta daha başarılı olur, daha hızlı yol alırsınız. Kabul ettiğiniz alanlarda değişim yavaş yavaş olabilir, kendinize zaman verin, aslında özüne dönüş gibi düşünün. İyi yaşam önerileri bir taktik değil, yaşam tarzıdır, bu yolculukta kendinize saygı, kendini sevmek önemli bir azim kaynağıdır. İyi yaşam yolculuğuna başlamak için hiçbir zaman geç değildir.

İyi yaşam felsefesi neden önemli?

Daha üst seviyede kaliteli bir yaşam için mutlu olacağınız ve kendinizi geliştirdiğiniz tüm gelişmeler hayati bir önem taşır. Çünkü yaptığımız her şey, ve hissettiğimiz her duygu bizim iyi olmamızla ilgilidir. Bunun sonucunda, bizim iyi oluşumuz doğrudan eylemleri ve duyguları etkiler. Bu devam eden bir döngüdür. Bundan dolayı, herkesin stres yönetimi, hasta olma risklerini azaltma ve pozitif etkileşim sağlaması  için iyi yaşam hedefleri olması gerekir. İyi olma hali sadece fiziksel olarak sağlıklı olmak, egzersiz yapmak ya da sağlıklı beslenmekten ibaret değildir çok boyutludur. Fiziksel, zihinsel ve manevî boyutlarda kendini iyi hissetmenin bir bütünleşmesidir. Bu üç boyut sosyal, duygusal, ruhsal, çevresel, meslekî, zihinsel ve fiziksel olarak da detaylandırılabilir. Bu yedi boyutun her biri, direkt veya indirekt olarak bir şekilde etkileşim yaratarak, bizim kendi yaşamımızın kalitesine katkıda bulunur.

Sosyal iyi yaşam: Kişinin dünyadaki diğer insanlarla ilgilenmesi, onlarla anlamlı ilişki kurması, iletişimi sürdürmesi becerisini kapsar. Ayrıca başkalarına olduğu kadar kendinize saygı duymanız, aileniz ve arkadaşlarınızla bir destek sistemi kurmanız da, iyi bir sosyal yaşam için gereklidir. Çevre sağlığını düşünmek, sadece kendi sağlığımızı düşünmekten daha iyi değil midir? Kendiniz için bu alanda şu soruları da dürüstçe cevaplamalısınız

• Ailem ve arkadaşlarımla olmak için zaman ayırıyor muyum?

• Zaman geçirmekten keyif aldığım insanlarla mı birlikteyim?

• Sosyal ilişkilerim bana kendimi daha iyi hissettiriyor mu? Eğer bu sorulardan birine “hayır” cevabı verdiyseniz o alanı geliştirmeniz gerektiğini belirtmek isterim.

Duygusal iyi yaşam iyi bir ruhsal sağlığı, olumlu tutum, özgüvenli, dengede ve güçlü bir kişiliği sürdürebilme becerisi olarak düşünülebilir. Duygusal iyi yaşam her gün farklı şekilde karşımıza çıkabilecek duygusal değişimlere ve hayatın akışına esneklikle yanıt verme becerisidir. Değişik durumlarla gerçekçi bir şekilde ilgilenmek ve kendini daha fazla tanımak, olayların duygularını nasıl etkilediğini öğrenmektir. Kendi davranışlarının sorumluluğunu almak, engelleri veya zorlukları bazen fırsat olarak değerlendirme becerisi ve sabrına sahip olabilmektir. Kendimizi anlama ve yaşamın getirdikleri ile başa çıkma becerisi stresle başa çıkmanın ötesine gider. Aynı zamanda düşüncelerinizi, kızgınlık, korku, üzüntü veya stres, umut, sevgi, neşe ve mutluluk duygularını yapıcı bir tavırla kabullenmek ve paylaşabilmektir. Bu duyguların pek çoğu duygusal açlık yüzünden fizyolojik açlık ile karışabilir ve birey ihtiyacı olmadığı halde yemek yer ve obezitenin önemli sebeplerinden biri duygusal açlıktır. Aslında, düşünce, beden ve ruhun bütünleşmesi, duygularınızı fark ettiğiniz, kabul ettiğiniz ve olumlu yönettiğiniz zaman oluşur. Duygularınızı nasıl yönettiğiniz, sağlığınızı da etkiler. Hatta bazı besinler stresi tetikleyebilirken bazıları sizi rahatlatıcı etki gösterebilir.

• İş, aile, arkadaşlarım ve diğer sorumluluklarım arasında bir denge kurabiliyor muyum?

• Yaşamımda stresimi düşürmeli miyim?

• Kararlarımı minimum stres ve endişe ile alabiliyor muyum?

• Önceliklerimi doğru belirleyebiliyor muyum? Eğer bu sorulardan herhangi birine “hayır” cevabı verdiyseniz, duygusal iyi yaşamı geliştirmek için alanda çalışmaya ihtiyacınız var demektir.

Manevi (Ruhsal) iyi yaşam hayat yolculuğumuzda huzur ve denge kurma, değerler ve davranışlar arasında uyum geliştirme ile manevi yaşama katkıda bulunacak amacın farkına varma becerisidir. Hayatın anlamını düşünmek ve diğerlerine hoşgörü ile yaklaşmak, zihnimizi başkalarının inancına kapatmak ve onlara hoşgörüsüz yaklaşmaktan iyidir. Bu noktada sadece bedeni değil, ruhu da beslemek ve manevi tatmin ile iç huzurun öneminin altını çizmek gerekir.

Çevresel iyi yaşam soluduğumuz hava, su ve çevremizi kaplayan toprağın kalitesindeki kendi sorumluluğumuzun farkına varma becerisidir. Çevreye iyi bakma sorumluluğu gelecekteki beslenme politikamızı bile etkiliyor, besinlerin karbon ayak izi son yılların en önemli gündemi. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı verilerine göre 1 C’lik sıcaklık artışı tarımsal verimlilikte %10 luk düşüşe neden oluyor. İklim değişiklikleri ileride güvenli ve yeterli gıdaya ulaşma imkanlarımızı sınırlayacak gibi görünüyor.

Mesleki iyi yaşam Özel yaşamımızdaki dengeyi korurken, aynı zamanda işimizden veya seçtiğimiz kariyerimizden kişisel olarak tatmin olma becerisidir. Çalıştığımız firmada ve cemiyette olumlu etki sağlama arzusu ile birlikte evinizi, arkadaşlarınız ve özel

hayatınızın dengede olması amaçtır.

Zihinsel iyi yaşam, kişisel kararlarımızda, grup etkileşimi ve çevrenin önerilerine her gün yenilenen hayata ve bakış açısına daha iyi yeni fikir ve deneyimlere, zihnimizi açık tutma becerisidir. Yeni konseptleri öğrenme, becerileri geliştirme ömür boyu öğrenme fırsatlarını arama arzusudur.

Fiziksel iyi yaşam günlük aktivitelerimizi fiziksel stres ve yorgunluk hissetmeden yerine getirebileceğimiz kaliteli bir yaşam sürdürebilme becerisidir. Fiziksel iyi yaşam için bakış açınızı değiştirmeniz önemlidir. Fiziksel aktivite yapmak için profesyonel sporcu gibi davranmanıza gerek yok. Siz de bu yanlış anlamanın sonucu oluşan bakış açısı ile “fiziksel aktivite sevmiyorum” diye düşünüyorsanız, bunu unutun. Aktif olmanın başka yolları da vardır. Örneğin dans etmek, yürümek, bahçede çalışmak veya bisiklete binmek gibi. Size en cazip ve keyifli görünenlerin bir listesini yapın. Daha önce hiç aklınıza gelmeyen aktiviteleri keşfedin ve ertelemeyin.

Fiziksel aktivitenin; obezite, koroner kalp hastalıkları (kolesterol, yüksek tansiyon), tip 2 diyabet (şeker hastalığı), bazı kanser türleri (meme, kalın bağırsak), safra taşları, ruhsal halin iyiliğinin sürdürülmesi (depresyon ve stresle başa çıkma, kemik hastalıkları (osteoporoz, mineralizasyonun güçlendirilmesi) ve astım üzerinde olumlu etkisi olduğunu tüm dünya tıp otoriteleri kabul etmiştir. Ayrıca, fiziksel aktivitenin vücut kompozisyonunda, kütlesinde ve yapısında da iyileşme sağladığı bilinmektedir. Son yıllarda, çocukluktan erişkinliğe girerken kemik kitlesinin yeterli olabilmesi için kalsiyum alımı kadar kemiklerin ve kasların gerilmesini sağlayacak türde fiziksel aktivite yapılmasının önemi üzerinde durulmaktadır. Kemik yapımı için osteositlerin (kemik hücreleri) uyarılması gerekir. Bu nedenle, fiziksel hareketlere çocukluktan itibaren özellikle de adölesan (gelişme) çağında devam ederek ömür boyu alışkanlık haline getirmek çok önemlidir.

BESLENMENİN DUYGULARIMIZA ETKİSİ

Kişiye uygun bir diyet veya beslenmenin, beden için iyi olduğunu birçok kişi bilir ama doğru beslenmenin zihin ve duygusal sağlık için de iyi olduğunu çok az insan bilir. İlaçlar, tedavi etmek için her bir organın kendi ayrı varlığını araştırırken, aslında vücudun tüm sistemleri entegredir ve birbirini hassas bir denge ile etkilemektedir. Zihin de farklı değildir. Eğer vücut uygun gıdalarla beslenmiyorsa, kişi yorgun, halsiz veya bitkin olabilir. Bu süreçler uzarsa, bunalım ve depresyona kadar gidebilir. Örneğin, rafine edilmiş şeker, aşırı kafein gibi uyarıcılar vücudun direncini etkiler ve duygusal sağlığı etkileyecek derecede vücudu bitkinleştirebilir. Bütün canlılar için yaşam, pek karmaşık kimyasal işlemlerin yürütülmesi demektir. Beyinde farklı “sinirselaktarıcı” lar çeşitli biçimde hissetmemize neden olur: İyi ya da kötü, uykulu, uyanık, mutlu, mutsuz vb. gibi. Beslenme durumu da beyin biyokimyası üzerine derinden etki yapar. Başka bir deyişle, yediğimiz zaman (elbette ne kadar iyi sindirebiliyorsak) beyin kimyasına belirgin biçimde etki yapmış oluruz.

FİZİKSEL OLARAK DAHA İYİ YAŞAMA KARAR VERDİKTEN SONRA

Fiziksel aktivitenin ne olduğu ve ne olmadığı konusunda bakış açınızı düzelttikten sonra, hâlâ bazı düşünceler (bahaneler) eyleme geçmenizi engelleyebilir. Ancak, sizi durduran karşınızdaki dağ değil, önünüzdeki küçük bir taş olabilir. Yani yolunuzun üstünden kaldırıp atabileceğiniz küçük bir bahane… “Zamanım yok” diyorsanız, yeni alışkanlığınızı önceliğiniz haline getirin. Ne zaman fırsat bulursanız, fiziksel aktivite yaratın. Merdiven çıkmaya çalışın, otobüsten bir durak önce inin, arabanızı biraz uzağa park edin. “Maliyeti yüksektir” ya da “Bu değişiklikleri tek başına yapamam” diye düşünüyorsanız, sizinle birlikte aktif olacak kişileri araştırın, bir yürüyüş grubu kurun. Uygun saatlerinizde bir parka ya da bir AVM’ye gidip, yürüyün.“Fiziksel aktiviteyi arada sırada belki de istikrarlı olarak yapabilirim ama sadece ben istediğim zaman ve yalnızca keyif için. Baskı altında değil” diyorsanız, işte bu anahtardır. Aslında bir yaşam tarzı dizayn emek, bizim tüm yaşamımız için yapabileceğimiz en güzel şeydir. O nedenle, iyi yaşam yolunda kararlılıkla yürüyenlerin arasına katılmak istiyorsanız, bir insanın yapması için dizayn edilmiş fonksiyonel şeyleri, ritüel yapmanızda fayda var. Yürüyün, koşun, yüzün, ağırlık kaldırın veya tırmanın.