Ortopne nedir? Ortopne pozisyonu hangi durumlarda verilir, ne işe yarar?
Çoğunlukla kalp yetmezliği hastalarında görülen ortopne, yatar pozisyondayken yaşanan nefes darlığı durumudur. Bu durumu yaşayan hastalara ise ortopne pozisyonu öneriliyor.
Yatarken yaşadığınız nefes darlığı ortopne olabilir! Peki, ortopne neden olur? Ortopne pozisyonu ne işe yarar? Merak konusu haline gelen bu durum sıklıkla görülüyor. Birden fazla yastık kullanma ihtiyacı doğuran ortopne rahatsızlığı hakkında Ataşehir Florence Nightingale Hastanesi’nden Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Yiğit Çanga tüm detayları anlattı.
ORTOPNE NEDİR?
Ortopne, Yunancada “ortho” düz ve “pnea” nefes kelimelerinin birleşiminden oluşur. Ortopne, sırt üstü düz yatarken ortaya çıkan ve oturarak veya ayakta durarak rahatlayan nefes darlığını tanımlayan tıbbi bir terimdir. Ortopneyi tarifleyen kişiler sırt üstü yattıklarında oluşan nefes darlığı nedeniyle uyumak için birden fazla yastık kullanma ihtiyacı hissederler. Farklı hastalıklar nedeniyle meydana gelebilen bu durumda teşhis konulması için mutlaka doktora başvurulması gereklidir.
ORTOPNE NEDEN OLUR?
Ortopne akciğerlerin etkili bir şekilde havayı içeri almak için esneyemediği ve genişleyemediği durumlarda olur. Sırt üstü düz yatar durumdayken, akciğerlerin daha arka pozisyon alması nedeniyle genişleme kapasitesi azalır. Aynı zamanda uzanmak, kanın bacaklardan ve karındaki organlardan akciğerlere doğru yeniden dağılımını artırır. Akciğerlere ve dolayısıyla kalbe giden kan akışının artması, akciğer kan damarlarındaki basıncı artırır. Bu durum akciğer dokusunda sıvı birikmesine neden olabilir. Akciğerlerde sıvı biriktiğinde ciğerlerimiz yeterince esneyip genişleyemezler. Normal bireylerde bu durum bir soruna yol açmazken, örneğin kalp yetersizliği gibi altta yatan bir hastalığı olan bireylerde, akciğer ödemine ve ortopneye neden olur.
ORTOPNE POZİSYONU HANGİ DURUMLARDA OLUR?
Ortopne sıklıkla kalp yetersizliğinde görülen bir belirtidir. Ancak tek nedeni kalp yetersizliği değildir. Asit denilen karın boşluğunda karaciğer sirozuna ve böbrek hastalıklarına bağlı sıvı toplanması, diyafram felci, akciğer zarında sıvı toplanması, ciddi derecede obezite ve zatürre gibi hastalıklar da ortopneye neden olabilir. Kalp yetersizliği; bir kat merdiven çıkmakla nefes darlığı, ortopne (hastalar yatarken nefes darlığını gidermek için başları yüksekte uyuyabilirler) ve paroksismal noktürnal dispne denilen gece uykudan nefes açlığı ile uyanmak gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Ayrıca kronik tıkayıcı akciğer hastalıkları, bronşit, astım, amfizem gibi akciğer hastalıkları da ortopneye neden olabilir.
ORTOPNE POZİSYONU NE İŞE YARAR?
Başın yükseltilmesi, oturmak veya ayağa kalkmak kan akımının akciğerlerden yeniden bacaklara doğru dağılması nedeniyle nefes darlığını rahatlatır. Ortopne şikâyeti olan kişiler 2-3 yastıkla veya oturarak uyumayı tercih ederler.
