Gözde uçuşan cisimler nedir, ne zaman göz doktoruna görünmelisin?
Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Mahmut Öztürk, gözde uçuşan cisimlerin bazen ciddi retina hastalıklarının ilk belirtisi olabileceğine dikkat çekerek, en sık görülen nedenleri ve tedavi yaklaşımlarını anlattı. Peki, gözde uçuşan noktalar ne anlama geliyor, ne zaman göz doktoruna görünmelisiniz?
Gözde uçuşan cisimler, toplumda sık görülen ve çoğu zaman önemsenmeyen bir şikayet olsa da, bu durum bazı göz ve retina hastalıklarının erken belirtisi olarak karşımıza çıkabilir. Bu şikayete yol açan durumlar arasında sarı nokta hastalığı (yaşa bağlı maküla dejenerasyonu) ve makula deliği önemli bir yer tutar.
Sarı nokta hastalığı (Yaşa bağlı maküla dejenerasyonu)
Halk arasında sarı nokta hastalığı olarak bilinen bu durum, genellikle 60 yaş üzerindeki bireylerde görülür. Yaşlanma en büyük risk faktörüdür. Bunun yanında genetik yatkınlık da önemli rol oynar; ailesinde sarı nokta hastalığı bulunan kişilerde görülme ihtimali belirgin şekilde artar.
Hastalığın ortaya çıkışını ve ilerlemesini etkileyen diğer risk faktörleri şunlardır:
· Güneşin ultraviyole ışınlarına uzun süre maruz kalmak
· Açık tenli ve renkli gözlü olmak
· Hipertansiyon
· Kandaki glukoz, kolesterol ve lipit düzeylerinin yüksek olması
· Sigara kullanımı (en güçlü risk faktörlerinden biridir)
Sarı nokta hastalığı, kuru ve yaş tip olmak üzere iki farklı şekilde görülür.
1- Kuru tip sarı nokta hastalığı
Bu tip, merkezi görmeyi etkiler ve başlangıçtan itibaren okuma problemi yaratır. Yani kişi merkezi bulanık görürken çevre görmesi korunur. Tedavide AREDS-2 formülasyonunda belirtilen vitamin ve takviyeler yaşam boyu kullanılır (lutein, zeaksantin, C ve E vitamini, bakır, çinko ve omega-3). Bu vitaminlerin yanında, beslenmenin Akdeniz tipi diyete göre düzenlenmesi hastalık oluşma riskini azaltabilir. Bu beslenme tipinde sarı noktayı koruyan göz pigmentlerinin öncülleri olan ıspanak, brokoli, lahana, karalahana, marul ve pazı gibi yeşil sebzelerin; omega-3 için ise uskumru, somon ve sardalya gibi yağlı balıkların haftada iki kez tüketilmesi önerilir. Açık havalarda mutlaka güneş gözlüğü kullanarak gözleri UV ışınlarından korumak gerekir.
Bu süreçte hastaların bir retina hastalıkları uzmanı tarafından takip edilmesi önemlidir. Çünkü kuru tipin yaş tipe dönüşme riski vardır ve bu durumun zamanında yakalanması tedavi açısından kritik öneme sahiptir. Ayrıca hastalara verilen kareli kağıtlar (Amsler Grid) ile kişinin yakın gözlüğünü takarak haftada bir defa kendi kendini kontrol etmesi ve çizgilerde eğrilik görmesi durumunda hemen doktora başvurması istenir.
