Uykusuzluk sorunu mu yaşıyorsunuz?

Herkesin uyku sorunu çekebileceğini ancak sorunun ne kadar süre devam ettiğinin önemli olduğunu söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Nöroloji Bölümü Direktörü Prof. Dr. Yaşar Kütükçü, “Uyku ritmini bozan vardiyalı çalışmalar, jet-lag, gebelik, depresyon, uykuda solunum bozuklukları, ağrı durumları, kronik yorgunluk sendromu gibi hastalıklar uykuyu bozan nedenlerin başında geliyor. Uykusuzluktan kurtulmak için uyku hijyeninin sağlanması gerek" diyor.

Uykusuzluk ya da diğer adıyla “insomnia” en basit şekliyle uykuya dalmakta ve uykuyu sürdürmekte zorluk olarak tanımlanıyor. İnsanların çoğu uykusuzluk şikâyeti ile değişik zamanlarda karşılaşabiliyor. Uykusuzlukta sorunun ne kadar süredir devam ettiğinin önemli olduğunu söyleyen Prof. Dr. Kütükçü, “Geceleri uykuya dalmakta zorluk, sık uyanma, sabahları erken uyanma, uykusuzluğa bağlı olarak sabahları yorgun uyanma, gün içinde uykulu olmak ve yorgunluk; konsantrasyon ve dikkat bozuklukları, huzursuzluk, depresyon anksiyete, uykusuzluğa bağlı baş ağrısı, iş hayatında başarısızlık ve hatta kazalara neden olabiliyor. Uykusuzlukları sürelerine göre geçici, akut ve kronik olmak uykusuzluk olmak üzere üç başlık altında toplamak mümkün” diyor.

Geçici uykusuzluğun sebepleri farklı
Geçici uykusuzluk bir ya da birkaç gece sürebiliyor. En sık görülen uykusuzluk tipi olan geçici uykusuzluk, önemli bir sınav ya da iş görüşmesi öncesi olan veya yatak, ev gibi ortam değiştirme sonrası ortaya çıkan uykusuzluklar. Bu uykusuzluk tipi bazen birkaç haftaya kadar uzayabiliyor. İkinci olarak akut -ya da kısa süreli- uykusuzluk da geçici uykusuzluklara benzer olarak aşırı sıkıntı, stres ve gerginlik sonrasında gelişebiliyor. Genellikle stres nedeninin ortadan kalkmasıyla düzelen ve 1-4 hafta kadar süren uykusuzluklar. Bu tip uykusuzluklar iyi izlenmezse uzun süreli kronik uykusuzluğa dönüşme riskleri yüksek.

Uzun süreli uykusuzluklar yıllarca sürebiliyor
Kronik yani uzun süreli uykusuzluklar ise aylar ve hatta bazen yıllarca sürebiliyor. Kütükçü, “Uykuyu etkileyebilen psikiyatrik, nörolojik, metabolik, kardiyak, endokrinolojik sorunlar olduğu gibi, solunum sistemi sıkıntıları, değişik ilaç ve madde kullanımları da kronik uykusuzluğa neden olabilir. Özellikle nörolojik hastalıklardan huzursuz bacak sendromu, periyodik bacak hareketleri, parkinson hastalığı, kaslarda istemsiz ve ağrılı kasılmaların gerçekleşmesi, kol ve bacaklarda ortaya çıkan titremeler, geceleri olan epileptik ataklar gibi birçok neden uykusuzluğa yol açabilmektedir. Tedavide nedenin ortaya konulması ve buna göre tedavinin planlanması büyük önem taşıyor” diyor.

Uyku hijyeni için bunlara dikkat! 

- Gündüz uyumayın, bu, gece uykunuzu bozabilir.

- Kafein ve nikotin gibi uyarıcıları almayı en az yatmadan 3 saat öncesinde kesin.

- Egzersiz iyi bir uyku için yararlıdır fakat uykuya yakın bir saatte yapılmamalıdır. Uyku öncesinde daha rahatlatıcı olan yoga yapılabilir.

- Uyku saatine yakın fazla ve ağır şeyler yenmemelidir. Çikolatada kafein olduğunu ve uykunuzu kaçırabileceğini unutmayın.

- Gündüz gün ışığına maruz kalmak uyku sıklığınızı düzenlemede çok önemlidir.

- Bunun tersine bilgisayar ve TV gibi aletlerden yayılan ışınlar ise uykumuzu bozar yani TV seyrederek uyumayın bilgisayarla çalışmayı yatmadan 2-3 saat önce sonlandırın ya da telefonunuz ile yatmadan önce fazla uğraşmayın. Uyku düzensizlikleri yaşayanların sabah kalkınca gün ışığına maruz kalması çok önemlidir.

- Uyku saatinizden önce rahatlamalısınız. Gün içindeki problemleri yatmadan önce tartışmak iyi fikir değil.

- Uyku rutini ve uyuduğunuz yer çok önemlidir. Uyku ve uyanma saatleri hafta sonu dahil aynı saatlerde olmalıdır.

- Uyuduğunuz yer karanlık, sessiz ve serin olmalı. Yatak sadece uyumak içindir. Yemek yemek, çalışmak ya da TV seyretmek için değil.

- Uyku sorunları olan kişilerin uyku günlüğü tutması da faydalı oluyor.