'Okul çeyizi': Sosyal medyadaki bu trend için bir uzmandan uyarı var
Son günlerde TikTok'ta ortaya çıkan 'okul çeyizi' adı altındaki trend, çocukların okula başlama deneyimini tüketim odaklı bir gösteriye dönüştürüyor. Bu akım, ebeveynlerin okul alışverişlerini bol materyalli, renkli ve süslü videolarla paylaşmasına dayanıyor. Ancak uzmanlara göre bu durum, hem çocukların psikolojik gelişimini hem de eğitim hayatına bakış açılarını olumsuz etkiliyor. Çocuk ve Ergen Psikoloğu Selenay Yücel Keleş, bu trendin arkasındaki olası sonuçları değerlendirdi.
Eylül ayının gelmesiyle birlikte okullar açıldı ve velileri bir alışveriş telaşı sardı. Ders kitaplarından kırtasiye malzemelerine, okul çantalarından yeni kıyafetlere kadar birçok hazırlık yapıldı. Ancak bu yıl, geleneksel okul alışverişinin ötesine geçen yeni bir trend ortaya çıktı: 'okul çeyizi'. Bu akım, ailelerin çocukları için yaptığı tüm bu alışverişleri sergilemesiyle başladı. Peki, ebeveynleri bu trende iten nedir? Çocuk ve Ergen Psikoloğu Selenay Yücel Keleş, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı.
1) ‘Okul çeyizi’ başlıklı bu videoları izleyen çocuklar nasıl etkilenir?
Bu akım, eğitim hayatıyla ilgili en başından yanlış bir çerçeve sunuyor. Okula başlamak, şatafatlı bir olay gibi gösterilerek süsletiliyor. Çocuklar bu tür videolarda gördükleri renkli, süslü, bol materyalli okul hazırlıklarını kendi deneyimleriyle çok karşılaştırırlar. Sahip olamadıkları eşyaları görünce yetersizlik, değersizlik ya da dışlanma hissedebilirler. Bu da özgüven gelişimini olumsuz etkiler.
2)Bu trendin arkasındaki motivasyon sizce ne?
Bu tür trendler genellikle ebeveynlerin sosyal medya üzerinden onay alma ve beğenilme ihtiyacına dayanır. Sosyal medyadan gelecek takdir ve “mükemmel ebeveyn” imajı sergileme ihtiyacı bu tür trendlerin oluşmasını etkiler. “En hazırlıklı anne-baba” olmak, görünürlük sağlamak ve toplumsal beğeni toplamak, bu videoların asıl itici gücüdür.
3) Ailenin bu tavrının çocuk üzerinde olumsuz yanları nelerdir? Okul sürecine zarar verir mi?
Bu tür sosyal medya akımları maalesef ki çocuklar üzerinde olumsuz etki bırakabiliyor: Empati becerilerini zayıflatıyor, ahlak ve görgü kurallarını olumsuz etkiliyor, birbirleriyle kıyas içerisinde olmalarını sağlayıp üstünlük yanılsaması oluşturabiliyor, her şeyin en iyisi en güzeli en pahalısı algılarını yaratıyor, tüketim odaklı olmayı aşılıyor, çocuklar arasında rekabet, eşitsizlik ve yetersizlik hissi maalesef ki çocukta olumsuz benlik algısı oluşturabiliyor. Bununla birlikte akran zorbalığı da maalesef kaçınılmaz kılınıyor.
Ayrıca, okul gibi duygusal bağlanma ve öğrenme odaklı bir sürecin, materyalle temsil edilmesi çocukta yanlış değer yargıları geliştirebilir. Çocuğun okul kavramını “materyal bağlamda” anlamlandırmasına yol açabileceği için bu akımı sağlıklı bulmuyorum. Çocuğun okulda “özel eşyaları” ile değerli olduğu mesajını alması, onun içsel motivasyon yerine dışsal nesnelere bağlı bir benlik geliştirmesine sebep olabilir. Asıl odak noktamız öğrenme ve gelişim olmalı, Çocuğa verebileceğimiz mesaj materyallerin ondan daha önemli olmadığı yönünde olmalı. Ama bu akımda maalesef eşyalar ve gösteriş ön plana çıkıyor Eğer dış dünyadan onay bekleyen çocuklar yetiştirmek istemiyorsak amacımız çocuğumuzun içsel motivastonunu güçlendirmek olmalıdır.
