Sağlıklı dişler için 10 kural
Bebeğinizin ilk dişinin çıkması heyecan verici bir bekleyiştir. Kimi zaman da sancılı! Onun minik ve sevimli dişlerini korumak, bu konuda farkındalık yaratmak yine size düşüyor.
6. Yemek sonrası bir parça peynir yedirin
Gün içinde yemek yenilmesinin ardından her zaman dişleri fırçalamak mümkün olmayabiliyor. Ara öğünlerde; elma, erik gibi sert yiyecekler, lifli gıdalar ve kuru yemişler yenilmesi dişleri temizlemeye yardımcı oluyor. Kuruyemişlerden yer fıstığı, lifli gıdalardan da peynir dişleri temizler. Özellikle dışarıda yapılan kahvaltı sonrasında dişin fırçalanması mümkün değilse, ağzına bir parça peynir atın. Diş çürüklerinden korumada önemli bir yeri olsa da bu besinler gerçek bir diş fırçalamanın yerini tabii ki tutmaz.
7. Tükürük analizi yaptırın
Çocuklarda birçok nedene bağlı olarak çürüğe yatkınlık olabiliyor. En önemli neden de tükürük yapısı. Her bireyin tükürüğünde çürük yapıcı mikroorganizmalar var ve tükürüğün dişleri temizleme özelliği var. Eğer tükürükte mikroorganizma sayısı fazlaysa ve dişleri temizleme özelliği yetersizse, yüksek çürük riski oluşuyor. Bu durum belirlendiğinde önleyici tedaviler uygulanmalı. Yüksek çürük riski olan bir çocuğunuz varsa, diş kontrolünü, altı ayda bir yerine, dört ayda bir yaptırın.
8. Diş yüzeyinde oluşan lekeleri temizletin
Özellikle demir ilaçlarının kullanıldığı durumlarda diş yüzeylerinde siyah lekelenmeler görülebiliyor. Bazı çocukların tükürük yapıları da bu tür lekelerin oluşmasına yatkınlığı artırabiliyor. Böyle bir durumda, lekelerin ortadan kaldırılması amacıyla diş taşı temizliği yaptırabilirsiniz. Eğer çocuğunuzun tükürük yapısı bu tür lekelenmelere neden oluyorsa, altı ayda bir yapılacak düzenli diş kontrolleriyle bu sorunun da önüne geçebilirsiniz. Unutmayın, dişlerin düzenli ve doğru fırçalanması, leke oluşumunu en aza indirir.
9. Üç yaşından sonra çürükten koruyucu uygulamaları yaptırın
Çocuk diş hekimleri, her çocuğun kendi diş yapısına, beslenme durumuna ve çürük riski taşımasına göre üç yaşından itibaren kendisine özel ve uygun olan çürükten koruyucu uygulamaları yapar. Bu koruyucu uygulamaların başında azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerine uygulanan ve bu bölgeden diş çürüğü gelişme riskini neredeyse tamamen önleyen ‘Fissür Örtücü’ uygulamaları ile dişlerin tüm yüzeylerine uygulanarak ağız içerisinde sürekli bir fluorid salınımı olmasını sağlayan ‘Yüzeyel Fluorid Uygulamaları’ geliyor. Bu uygulamalar sayesinde diş çürüğü gelişimine karşı neredeyse yüzde 100’e yakın bir koruma sağlanmış olur. Fissür örtücülerin 3-3.5 yaşından sonra değişmesi gerekiyor. Altı yaşından itibaren ömür boyu ağızda kalan altı yaş dişlerine uygulanması da çürükten korunmada büyük önem taşıyor.
10. Süt dişlerini saklayın
Süt dişleri hem yapısal hem de anatomik olarak sürekli dişlerden çok farklı. Süt dişlerinde hem aşınmalar sürekli dişlere göre daha fazla hem de oluşan çürük daha hızlı ilerliyor. Bu nedenle süt dişlerinde çürük oluşumunun engellenmeye çalışılmalı. Çürük oluştuğunda da hızla tedavi edilmesi şart. Düşen süt dişlerinin saklayın. Bu onu yeni çıkan dişlere iyi bakması konusunda motive edecek. Hem böylece, ağzındaki değişimlerin farkında olmasına da yardımcı olacaksınız. Bu sırada yeni çıkan dişlerinin ömür boyu onunla yaşayacağını ve bu nedenle bu dişlerine çok iyi bakması gerektiğini söylemeyi unutmayın.Yazı: Sinem Gürleyük/Bebeğimle Elele
1. İlk diş muayenesini bir yaşında yaptırın
İlk diş muayenesini bir yaşında yaptırın. Bu yaş grubunda, gece beslenmeleri devam ettiği için diş çürüğü oluşma riski oldukça yüksek. Gece beslenmesi, erken dönem çocukluk çağı çürüklerinin oluşmasını tetikliyor. Böyle bir durumun oluşmaması ve çürük gelişme risklerinin önüne geçmek için kontrollerini bir yaşından itibaren altı ayda bir yaptırın. Ağız ve diş bakımının bu kadar erken dönemde düzenli bir şekilde yapılması, hem sağlıklı dişlere sahip olmasını hem de ileride diş hekimi korkusu yaşamamasını sağlar.
2. Diş fırçalamayı bir yaşında öğretin
Bir yaşından itibaren diş fırçası ile tanıştırın. Eline vererek kullanması için onu teşvik edin. Ama unutmayın, çocukların el gelişimleri altı yaşına kadar dişlerin tüm yüzeylerini temizleyebilmek için yeterli değil. Bu nedenle altı yaşına kadar sizden yardım alarak dişlerini fırçalamalı. Diş fırçalama, sabah kahvaltı sonrası ve akşam yatmadan önce yapılmalı.
3. Altı yaşında diş ipi kullandırın
Süt dişlerinin dizilimi araları boşluklu şekilde. Bu nedenle tam bir ağız temizliği için diş ipine çoğu zaman gerek kalmıyor. Ama altı yaş dişleri sürerken, azı dişlerini hafif öne doğru ittirebildiğinden bu boşluklar yavaş yavaş kapanmaya başlıyor. Bu nedenle özellikle azı bölgesinde altı yaş civarında diş ipi kullanılmalı. Özellikle azı dişlerinin ara yüzlerinde diş çürükleri olan çocuklarda diş ipi kullanımı şart. Çünkü ara bölgeler yalnızca diş ipi kullanılarak temizlenebilir.
4. Yumuşak ve yapışkan besinleri sınırlayın
Ağız ve diş sağlığı için yalnızca dişlerinin fırçalanması yeterli değil; aynı zamanda gün içerisinde nasıl beslendiği de çok önemli. Çok yumuşak gıdalar ile beslenen, asitli içecekleri veya hazır meyve sularını fazla tüketen çocuklarda diş çürüklerinin oluşması kaçınılmaz. Şeker, çikolata, bisküvi, kurabiye gibi yapışkanlı yiyecekler de ciddi çürük riski oluşturuyor. Bunların tamamen yasaklanması mümkün olamadığından tüketme zamanları ile ilgili kurallar koymak (örneğin haftanın sadece belirli iki gününde tüketmek ve sadece ana öğün sonrasında tüketmek gibi), dişlerin göreceği zararı en aza indirebilir.
5. Serbest çikolata ya da şeker günü belirleyin
Çikolata tüketimini azaltın... Öğün sonrasında bir çikolata yemesine izin verebilirsiniz. Sonrasında ise dişlerini mutlaka fırçalayın. Çocukların bu tür gıdaları tüketmesi belli kurallara bağlanabilirse bu gıdaların çürüğe neden olma riskleri minimuma iner. Örneğin; biri hafta içi biri de hafta sonu olmak üzere, haftada iki gün çikolata veya şeker tüketimi için serbest günler olarak belirleyebilirsiniz. Ufaklık bu güne kendisi karar vermeli. Bu tarz küçük önlemlerle hem onun istediği yiyeceği tüketmesini sağlar hem de diş çürüklerine karşı önlem almış olursunuz.
Gün içinde yemek yenilmesinin ardından her zaman dişleri fırçalamak mümkün olmayabiliyor. Ara öğünlerde; elma, erik gibi sert yiyecekler, lifli gıdalar ve kuru yemişler yenilmesi dişleri temizlemeye yardımcı oluyor. Kuruyemişlerden yer fıstığı, lifli gıdalardan da peynir dişleri temizler. Özellikle dışarıda yapılan kahvaltı sonrasında dişin fırçalanması mümkün değilse, ağzına bir parça peynir atın. Diş çürüklerinden korumada önemli bir yeri olsa da bu besinler gerçek bir diş fırçalamanın yerini tabii ki tutmaz.
7. Tükürük analizi yaptırın
Çocuklarda birçok nedene bağlı olarak çürüğe yatkınlık olabiliyor. En önemli neden de tükürük yapısı. Her bireyin tükürüğünde çürük yapıcı mikroorganizmalar var ve tükürüğün dişleri temizleme özelliği var. Eğer tükürükte mikroorganizma sayısı fazlaysa ve dişleri temizleme özelliği yetersizse, yüksek çürük riski oluşuyor. Bu durum belirlendiğinde önleyici tedaviler uygulanmalı. Yüksek çürük riski olan bir çocuğunuz varsa, diş kontrolünü, altı ayda bir yerine, dört ayda bir yaptırın.
8. Diş yüzeyinde oluşan lekeleri temizletin
Özellikle demir ilaçlarının kullanıldığı durumlarda diş yüzeylerinde siyah lekelenmeler görülebiliyor. Bazı çocukların tükürük yapıları da bu tür lekelerin oluşmasına yatkınlığı artırabiliyor. Böyle bir durumda, lekelerin ortadan kaldırılması amacıyla diş taşı temizliği yaptırabilirsiniz. Eğer çocuğunuzun tükürük yapısı bu tür lekelenmelere neden oluyorsa, altı ayda bir yapılacak düzenli diş kontrolleriyle bu sorunun da önüne geçebilirsiniz. Unutmayın, dişlerin düzenli ve doğru fırçalanması, leke oluşumunu en aza indirir.
9. Üç yaşından sonra çürükten koruyucu uygulamaları yaptırın
Çocuk diş hekimleri, her çocuğun kendi diş yapısına, beslenme durumuna ve çürük riski taşımasına göre üç yaşından itibaren kendisine özel ve uygun olan çürükten koruyucu uygulamaları yapar. Bu koruyucu uygulamaların başında azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerine uygulanan ve bu bölgeden diş çürüğü gelişme riskini neredeyse tamamen önleyen ‘Fissür Örtücü’ uygulamaları ile dişlerin tüm yüzeylerine uygulanarak ağız içerisinde sürekli bir fluorid salınımı olmasını sağlayan ‘Yüzeyel Fluorid Uygulamaları’ geliyor. Bu uygulamalar sayesinde diş çürüğü gelişimine karşı neredeyse yüzde 100’e yakın bir koruma sağlanmış olur. Fissür örtücülerin 3-3.5 yaşından sonra değişmesi gerekiyor. Altı yaşından itibaren ömür boyu ağızda kalan altı yaş dişlerine uygulanması da çürükten korunmada büyük önem taşıyor.
10. Süt dişlerini saklayın
Süt dişleri hem yapısal hem de anatomik olarak sürekli dişlerden çok farklı. Süt dişlerinde hem aşınmalar sürekli dişlere göre daha fazla hem de oluşan çürük daha hızlı ilerliyor. Bu nedenle süt dişlerinde çürük oluşumunun engellenmeye çalışılmalı. Çürük oluştuğunda da hızla tedavi edilmesi şart. Düşen süt dişlerinin saklayın. Bu onu yeni çıkan dişlere iyi bakması konusunda motive edecek. Hem böylece, ağzındaki değişimlerin farkında olmasına da yardımcı olacaksınız. Bu sırada yeni çıkan dişlerinin ömür boyu onunla yaşayacağını ve bu nedenle bu dişlerine çok iyi bakması gerektiğini söylemeyi unutmayın.Yazı: Sinem Gürleyük/Bebeğimle Elele
1. İlk diş muayenesini bir yaşında yaptırın
İlk diş muayenesini bir yaşında yaptırın. Bu yaş grubunda, gece beslenmeleri devam ettiği için diş çürüğü oluşma riski oldukça yüksek. Gece beslenmesi, erken dönem çocukluk çağı çürüklerinin oluşmasını tetikliyor. Böyle bir durumun oluşmaması ve çürük gelişme risklerinin önüne geçmek için kontrollerini bir yaşından itibaren altı ayda bir yaptırın. Ağız ve diş bakımının bu kadar erken dönemde düzenli bir şekilde yapılması, hem sağlıklı dişlere sahip olmasını hem de ileride diş hekimi korkusu yaşamamasını sağlar.
2. Diş fırçalamayı bir yaşında öğretin
Bir yaşından itibaren diş fırçası ile tanıştırın. Eline vererek kullanması için onu teşvik edin. Ama unutmayın, çocukların el gelişimleri altı yaşına kadar dişlerin tüm yüzeylerini temizleyebilmek için yeterli değil. Bu nedenle altı yaşına kadar sizden yardım alarak dişlerini fırçalamalı. Diş fırçalama, sabah kahvaltı sonrası ve akşam yatmadan önce yapılmalı.
3. Altı yaşında diş ipi kullandırın
Süt dişlerinin dizilimi araları boşluklu şekilde. Bu nedenle tam bir ağız temizliği için diş ipine çoğu zaman gerek kalmıyor. Ama altı yaş dişleri sürerken, azı dişlerini hafif öne doğru ittirebildiğinden bu boşluklar yavaş yavaş kapanmaya başlıyor. Bu nedenle özellikle azı bölgesinde altı yaş civarında diş ipi kullanılmalı. Özellikle azı dişlerinin ara yüzlerinde diş çürükleri olan çocuklarda diş ipi kullanımı şart. Çünkü ara bölgeler yalnızca diş ipi kullanılarak temizlenebilir.
4. Yumuşak ve yapışkan besinleri sınırlayın
Ağız ve diş sağlığı için yalnızca dişlerinin fırçalanması yeterli değil; aynı zamanda gün içerisinde nasıl beslendiği de çok önemli. Çok yumuşak gıdalar ile beslenen, asitli içecekleri veya hazır meyve sularını fazla tüketen çocuklarda diş çürüklerinin oluşması kaçınılmaz. Şeker, çikolata, bisküvi, kurabiye gibi yapışkanlı yiyecekler de ciddi çürük riski oluşturuyor. Bunların tamamen yasaklanması mümkün olamadığından tüketme zamanları ile ilgili kurallar koymak (örneğin haftanın sadece belirli iki gününde tüketmek ve sadece ana öğün sonrasında tüketmek gibi), dişlerin göreceği zararı en aza indirebilir.
5. Serbest çikolata ya da şeker günü belirleyin
Çikolata tüketimini azaltın... Öğün sonrasında bir çikolata yemesine izin verebilirsiniz. Sonrasında ise dişlerini mutlaka fırçalayın. Çocukların bu tür gıdaları tüketmesi belli kurallara bağlanabilirse bu gıdaların çürüğe neden olma riskleri minimuma iner. Örneğin; biri hafta içi biri de hafta sonu olmak üzere, haftada iki gün çikolata veya şeker tüketimi için serbest günler olarak belirleyebilirsiniz. Ufaklık bu güne kendisi karar vermeli. Bu tarz küçük önlemlerle hem onun istediği yiyeceği tüketmesini sağlar hem de diş çürüklerine karşı önlem almış olursunuz.
